Caroline van der Plas wil nu oogsten, maar is BBB een blijvertje of eendagsvlieg?

Hoe anders had het kunnen lopen als het CDA Deventer Caroline van der Plas in 2018 wat hoger op de lijst had gezet. Als ze wél was verkozen in de gemeenteraad van Deventer. „Dan was ze waarschijnlijk nooit in de landelijke politiek gestapt”, vermoedt Henk Groothuis, destijds lijsttrekker voor het CDA in Deventer. Van der Plas denkt daar net zo over, blijkt uit haar boek Gewoon gezond verstand . Ze noemt het daarin ’maar goed ook’ dat ze nooit is verkozen.

BBB is nu bij de Statenverkiezingen als grootste uit de bus gekomen. Of haar partij ook een omslag in het beleid weet te forceren? Daarover zijn de meningen verdeeld. „Ook een BBB’er zal straks vonnissen van de hoogste rechters niet kunnen negeren”, klinkt het morrend binnen het CDA. VVD-minister Christianne van der Wal denkt vooral dat de provincies haar beleid uiteindelijk wel zullen steunen. Als de stikstofkraan niet snel genoeg dichtgaat, zal ook BBB er volgens de bewindsvrouw achter komen dat provincies in ’een economische lockdown komen’.

Oud-VVD-minister Uri Rosenthal is positief over de kloeke Deventerse. Rosenthal kent Van der Plas uit de tijd dat hij zich – na zijn ministerschap – inzette voor verandering in de varkenshouderij, in 2015. Van der Plas speelde als communicatievrouw een belangrijke rol om de afspraken tussen allerlei partijen in goede banen te leiden. „Ze maakte op mij een zeer kordate indruk”, zegt de VVD-prominent. „Ik kan mij geen momenten herinneren dat ze zich niet aan de afspraken hield. In die zin kon ik me geen betere samenwerkingspartner wensen.”

Waar Rosenthal warme woorden predikt, houdt zijn partij de boot af. In de campagne in aanloop naar de verkiezingen werd BBB door VVD-kopman Mark Rutte zoveel mogelijk genegeerd. Van aandacht wordt die partij alleen maar groter, was de gedachte.

Hele plaatje

Wat zo charmeert aan Van der Plas? Het is het hele plaatje, dat mensen aanspreekt, denken ze in Deventer. Ze is iemand die ook je buurvrouw had kunnen zijn. Die het goed doet in de ’voetbalkantine’ die Vandaag Inside is. Die Johan Derksen een ’lekkere hengst’ noemt, en zelf het hardst lacht om de Lucky TV’s waarin ze de hoofdrol krijgt.

Wie je het ook vraagt, steeds komen dezelfde typeringen terug: authentiek, sympathiek, benaderbaar, en iemand die zich aan haar afspraken houdt. Maar ook: iemand met een randje, die graag de confrontatie opzoekt.

Ze etaleerde dat al meteen tijdens haar eerste debat in de Tweede Kamer, over de ’functie elders’-rel rond Pieter Omtzigt. Toen Rutte daarin stelde dat hij zich niet meer kon herinneren of hij het met de informateurs over Omtzigt had gehad, klonk het ongeloof door de interruptiemicrofoon. „Het kan niet zo zijn dat u dat niet meer weet”, zei Van der Plas verontwaardigd. „Maar als dat inderdaad zo is, en laten we de 0.0001 procent aannemen dat dat zo is… dan denk ik dat u nu meteen moet zeggen dat u niet meer geschikt bent als minister-president.”

En dat ze van zich af kan bijten, merkt ook minister Hugo de Jonge (CDA). Als hij haar partij in het parlement (net als Rutte) spottend betitelt als ’triple B’ , beent Van der Plas naar voren. Ze eist dat Rutte en De Jonge ’de komende vier jaar’ de naam van haar BoerBurgerBeweging ’normaal’ uitspreken. Er wordt wat besmuikt gelachen in ’vak K’, waar de regering het pluche bekleedt. Die vrouw uit Deventer, ach. Maar de term ’triple B’ valt niet meer.

Onderschatting, het loopt als een rode draad door de Haagse carrière van Van der Plas heen. Dat het juist de gevestigde partijen zijn die zich er schuldig aan maken, kan als ironisch worden gezien. Want juist het afzetten tegen de zittende macht is wat BBB de afgelopen periode wind in de zeilen gaf. Kiezers lopen niet alleen weg met haar no-nonsense opstelling en haar verzet tegen de stikstofmaatregelen. Dat ze de vloer geregeld aanveegt met polariserende D66’ers en het niet schuwt om VVD-leider Rutte op de korrel te nemen, kan eveneens bekoren.

’Baantjesjagers’

Een belangrijke vraag is hoe BBB zal omgaan met deze groeistuip. Bij eerdere groeiers zoals LPF en FvD liep dat slecht af. Van der Plas zelf zegt dat haar partij ’baantjesjagers en partijhoppers’ er heeft uitgefilterd. Sinds de verkiezingen in 2021 is ze bezig met de opbouw van de kieslijsten. Maar helemaal uitsluiten dat er ongelukken gaan gebeuren, dat kan ze niet. „Wij kennen de valkuilen. Daarvan hebben wij geleerd. Maar een garantie kan ik natuurlijk nooit afgeven.”

Een eendagsvlieg? Volgens Gerrit Voerman, hoogleraar politieke partijen aan de Rijksuniversiteit Groningen, is de dikke twee jaar die BBB inmiddels aan de weg timmert ’een te korte periode om een partij goed op te bouwen’. „Zaken als een partijcultuur, de onderlinge bekendheid van mensen, die missen ze allemaal nog. Een nieuwe partij die zo erg groeit, blijft kwetsbaar”, vreest hij.

Wel acht Voerman de kans van slagen van BBB groter dan bij bijvoorbeeld FvD. „Want het heeft ook te maken met de partijleider. En Van der Plas lijkt me een grotere verbinder dan Baudet.”