Het bezoek van de Chinese vicepresident aan Den Haag, vorige week, leidde her en der tot opgetrokken wenkbrauwen. Want was het wel verstandig dat de rechterhand van de omstreden Chinese president Xi Jinping op de foto ging met koning Willem-Alexander? Het deed D66-Kamerlid Alexander Hammelburg denken aan het biertje dat de koning ooit dronk met Vladimir Poetin.

Toch zag premier Rutte er geen kwaad in. „Als ik alleen nog kan praten met landen waarmee alles goed is, dan beperkt zich dat echt tot een heel klein lijstje vrees ik”, zei hij. Het hoge Chinese bezoek vond plaats op verzoek van Peking, dat volgens deskundigen bezig is met een charmeoffensief in Europa. Want nu de verhoudingen met de Verenigde Staten zijn verzuurd, wil China in Europa wél een stevige voet aan de grond houden.

Hoofdpijndossier

Peking probeert te voorkomen dat de EU de handelsrelaties met de Chinezen afbouwt. Toch lukt dat niet helemaal: afgelopen maart besloot het kabinet – onder grote druk van de Amerikanen – om de export van gewilde ASML-chipmachines naar China te beperken.

Dat hoofdpijndossier stond hoog op de agenda bij het gesprek met de Chinese vicepresident. „De Chinezen zijn bang dat als een aantal chipmachines niet meer naar China mag, de wereldwijde productie van belangrijke chips in gevaar komt”, blikt minister Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel) op het gesprek terug. Zij zat naast Rutte. „Wij benadrukten steeds: dat is niet wat wij willen.”

Schreinemacher stelt dat het Chinese charmeoffensief ,,twee kanten op gaat’’. „Het is natuurlijk zo dat wij graag handel drijven met de Chinezen. In 2021 werd tussen Nederland en China voor 73 miljard euro verhandeld. Dat is flink. We waarderen dat. Daarom ga ik dit najaar ook op handelsmissie naar China.” Bovendien gaat Rutte later dit jaar op bezoek bij Xi Jinping, zo is de verwachting.

Handel op eerste plaats

Kortom: handel staat voor het kabinet op de eerste plaats. Dat China onder vuur ligt – vanwege mensenrechten, de onderdrukking van Oeigoeren, de pro-Russische houding én dreigende taal richting Taiwan – lijkt ondergeschikt aan het economisch belang. „Als we dan zeggen: ‘ja, we vinden allerlei haren in de soep, dus we hebben geen contact met ze’, dat gaat niet”, zei Rutte onlangs.

Toch benadrukken Rutte en Schreinemacher dat ze in hun gesprekken met de Chinezen óók de mensenrechten aankaarten. Datzelfde zegt minister Hoekstra, die maandag afreist naar Peking. Hij heeft daar onder meer een ontmoeting met zijn Chinese collega Qin Gang. „Ik zal het hebben over de onderwerpen waarover we het eens zijn, maar ook over de dingen waar we zorgen over hebben”, zegt Hoekstra.

Ondertussen waarschuwen de geheime diensten AIVD en MIVD voor spionage, heimelijke investeringen en misbruik van technologie in ons land door China. Niet eerder waren de diensten zó fel over de groeiende macht van de Chinezen. De bevoegdheden van de diensten worden zelfs opgerekt om de oosterse spionage en infiltratie te kunnen bijbenen. Het aanhalen van de banden met China blijft voor het kabinet een evenwichtsoefening.