Waarom het niet botert tussen Joe Biden en Volodymyr Zelensky

President Volodymyr Zelensky meldde zondagavond dat in enkele dagen tijd 1100 Russen waren gesneuveld en nog een veelvoud zwaargewond was geraakt in de strijd om Bachmoet. Rusland van zijn kant had het over zeker 220 gedode Oekraïense militairen. De cijfers zijn niet te verifiëren, maar dat een bloedbad aan de gang is, is wel duidelijk.

Herhaaldelijk hebben Amerikaanse topmilitairen en stafleden benadrukt dat er geen strategisch voordeel is te halen uit de lugubere veldslag, maar de regering in Kyiv luistert niet naar de ‘goede raad’ en spreekt die ook tegen. „We putten Wagner en co. uit. Elke dag tijd die we winnen, vergroot de kans op slagen van het lenteoffensief”, klonk het ook dit weekend. In Washington gaat men er echter vanuit dat Oekraïne mannen en middelen aan het uitputten is. Aan dit tempo kunnen de Verenigde Staten ook geen steun blijven geven. „Zolang nodig is”, is niet hetzelfde als eeuwig.

De belofte van Kyiv om de Krim te bevrijden is eenzelfde heikel punt. Oekraïne zou zich weleens te pletter kunnen lopen op die versterkte burcht. De Krim wordt ook beschouwd als een absoluut minimum dat Rusland zal eisen in vredesgesprekken die er ooit zullen komen. Zelfs de oppositie in Rusland steunt president Vladimir Poetin daar grotendeels in. Het was volgens Moskou een historische vergissing om het schiereiland cadeau te doen aan de toenmalige Sovjetrepubliek Oekraïne, en die moet rechtgezet worden.

Zelfverdediging

Officieel luidt het dat Oekraïne het recht heeft om over de grens toe te slaan, uit zelfverdediging. Het Witte Huis ziet met lede ogen aan dat die aanvallen vaker en vaker gebeuren. Zondagnacht nog was er een nieuwe droneaanval op het Russische Belgorod, vlak over de grens met Oekraïne. In het verleden waren er al bomaanslagen, vorige week staken tot twee keer toe anti-Poetin-groepen de grens over. De voorbije dagen was er de ene na de andere onverklaarbare brand in Russische overheidsgebouwen en depots.

Daarbovenop komt het rapport van Amerikaanse inlichtingendiensten dat pro-Oekraïense krachten Nord Stream II in september vorig jaar hebben opgeblazen. Washington zou het liefst zien dat de oorlog binnen de landsgrenzen blijft. Rusland zelf treffen werkt volgens Washington averechts. Buitenlandse agressie leidt doorgaans tot meer steun bij de bevolking. Met Poetin weet men bovendien nooit hoe die zal reageren.

Volgens bronnen binnen het Witte Huis is Biden aan de telefoon al uit zijn slof geschoten tegen Zelensky. De Amerikaanse president voelt zich vaak behandeld ‘als een sergeant van het wapendepot’ als Zelensky zijn bestellingen doorgeeft. Voor al die steun krijgt Biden te weinig openlijke dankbaarheid terug, vindt hij.

Belerende toon

Zelensky flatert ook in het openbaar, vindt het Witte Huis. Zo nodigde de Oekraïense president de nieuwe voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, uit voor een bezoek. McCarthy voelt niets voor meer ‘blanco cheques’ aan Oekraïne. „Hij moet eerst maar eens komen kijken voor hij conclusies trekt”, klonk het in Kyiv. Die belerende toon schoot in het verkeerde keelgat bij McCarthy en het Witte Huis. De onhandige uitspraak dreigt het verzet in het Amerikaanse Congres tegen de Oekraïnepolitiek op te drijven. Zelensky heeft het al meer dan eens gezegd: de VS – en het Westen – hebben te lang gewacht om de nodige hulp te sturen. Biden was ervan overtuigd dat Rusland als een pletwals over Oekraïne zou rijden. Pas toen Oekraïne zijn tanden liet zien, begon de overtuiging te groeien dat Kyiv een kans op overleven had.

Wapens volgden, maar met mondjesmaat. De frustratie in Kyiv daarover blijft groot. Er is een rotsvast geloof dat het tegenoffensief veel verder had gestaan – en er minder mensen waren gesneuveld – als Washington doortastender zou hebben ingegrepen.

Die afwachtende houding is niet veranderd na meer dan een jaar oorlog. Het Witte Huis en het Pentagon zijn het onderling oneens of de gevraagde langeafstandsraketten en gevechtsvliegtuigen gestuurd moeten worden of niet. Voorlopig komen ze er dus zeker niet. En zo verliest Washington veel tijd, is de frustratie in Kyiv.

Schandaal

Die frustratie was er al voor de oorlog. Biden sprak in 2021 wel met Poetin over de risico’s van een invasie in Oekraïne, maar niet met Zelensky. Hij sloeg de vraag om wapens voor een mogelijke dreiging af. Liet na om – zoals Kyiv vroeg – de finalisering van de Nord Stream II-pijpleiding tegen te houden. Er was tot enkele maanden na de invasie niet eens een Amerikaanse ambassadeur benoemd in Kyiv. Dat had alles te maken met het vermeende schandaal dat voormalig president Donald Trump had opgehangen rond Bidens zoon Hunter. Trump zette Zelensky onder druk om een officieel onderzoek af te kondigen tegen Biden junior. Zelensky koos geen kant, en daarom heeft Biden hem na zijn verkiezing een tijdje in de hoek gezet.