H omerun Curaçao (over de oververtegenwoordiging van wereldberoemde honkbalspelers van Curaçao), Een gat in mijn hart over de Bijlmerramp en Hoe ... is Nederland ?, muziekprogramma Podium zwart , waarin onbekend talent een podium werd geboden, zijn een paar van de titels van de nieuwe omroep, opgericht door rapper Akwasi en filmregisseur Gianni Grot die afgelopen jaar werden uitgezonden. Het duo wist, net als Ongehoord Nederland, in 2020 in korte tijd de benodigde 50.000 leden binnen te halen om toegelaten te worden als aspirant-omroep in het bestel.

Niche

Beide omroepen kregen een budget van meer dan 3,5 miljoen euro ter beschikking. Koos omroep Ongehoord Nederland voor tweewekelijkse actualiteitenrubriek Ongehoord nieuws vanuit hun budget, zet omroep zwart in op meerdere programma’s. Oud-zenderbaas Fons van Westerloo vindt dat de nieuwkomer het aardig doet. „Ik zie een omroep die z’n best doet, zich netjes aan de regels houdt en kwalitatief goed werk levert. Maar de programma’s zijn niet voor een breed publiek en dat zie je aan de kijkcijfers. Vooralsnog zijn ze te veel naar binnen gekeerd en dan blijf je een niche omroep.”

Die kijkcijfers van de activistische omroep die als missie heeft om meer „variëteit in mensen, ideeën en uitingen” te brengen, zijn inderdaad na een jaar nog niet om over naar huis te schrijven ziet oud tv-baas en kijkcijferspecialist Tina Nijkamp. „Hun recente programma Hoe ... is Nederland? (waarin seksisme, fatshaming en discriminatie onder de loep wordt genomen, red .) dat scoorde zo rond de 140.000 kijkers afgelopen weken. Dat is niet goed. Hun muziekprogramma Podium Zwart scoorde heel slecht. Rond de 30.000 tot 50.000 kijkers. Daar gaan ze niet mee door nu, maar het verbaasde me aanvankelijk toen ze daar wel een tweede seizoen van maakten.”

De wind in de zeilen heeft de omroep echter niet, denkt Nijkamp. „Ze hebben pech dat ze op NPO 3 worden weggestopt. Dat is een zender waar momenteel bijna alle nieuwe dingen mislukken. En veel promotie krijgt de omroep ook niet. Wat wel en niet wordt gepromoot bij de NPO, daar is de laatste tijd geen pijl op te trekken. Zo werd laatst de aangekochte serie Reizen Waes (reisprogramma met Tom Waes, red.) wel flink gepromoot voor NPO3, terwijl Onze man bij de taliban één promo per week kreeg, terwijl dat een eigen productie is.”

Hoopvol

Toch ziet Nijkamp vooralsnog ook geen NPO1 waardige programma’s uit de koker van omroep zwart verschijnen. „De documentaire van Akwasi over de Bijlmerramp scoorde heel aardig op NPO2, maar dat is eenmalig. Het gaat om programmareeksen en daarin moet je toch wel op zoek naar meer kijkcijfersucces.” Nijkamp ziet wel verbetering hier en daar. „Hun aangekochte serie Riches begon met 216.000 kijkers op NPO3. Dat is niet veel maar in vergelijking hoopvol, want evenveel als wat er de week ervoor stond op die zender op die tijd: Arcadia .”

Formatontwikkelaar en maker van de mediapodcast Content wars Kirsten-Jan van Nieuwenhuijzen constateert ook dat de omroep tot dusver qua programma’s te niche is. „Als je probeert té onderscheidend te zijn, loop je het risico dat je uiteindelijk maar een hele kleine groep bereikt. Het is beter om wat meer mainstream te zijn en daarbinnen je doelen uit te dragen. Bijvoorbeeld met een reality-show waarin een artiest wordt gevolgd die heel erg hun waarden vertegenwoordigt. Wellicht niet het origineelst, maar wel waarmee je hopelijk een grote doelgroep bereikt om zichtbaarheid te creëren.”

Zorgvuldig kiezen

Die zichtbaarheid is er nu weinig, ziet Van Nieuwenhuijzen: „Vaak denken nieuwe omroepen met een missie dat ze het landschap kunnen veranderen, maar omdat je zo weinig uitzendtijd hebt en maar een paar programma’s kunt maken, moet je zorgvuldig kiezen. Je moet als maker eigenlijk niet te veel in één keer willen.”

Nijkamp: „Het is niet dat als je heel veel leden hebt, dat je per se heel veel kijkers hebt, want de leden zijn niet perse de kijkers.” Ondanks de lastige start gelooft Nijkamp wel in de potentie van de omroep. „Maar je moet voor tv-succes op een populaire manier leren formatteren. Dat hoeft niet ten koste te gaan van de diversiteitsthema’s, want op buitenlandse zenders wordt daar ook mee gescoord bij een breder publiek.”