Hier kom ik weg: 'Mooi um begriepelijk te schrieven over taol'

Annemiek Meijer • 3 december 2020, 09:00 • Drenthe

Hier kom ik weg

De rubriek Hier kom ik weg is een samenwarking met het Huus van de Taol en giet over Drenthe, heur inwoners en heur verhalen. Jaorenlang was Abel Darwinkel streektaolfunctionaris bij het Huus van de Taol en dee e ok underzuuk naor het Drèents. Tegenwoordig hef e een oetgeverij, schref e boeken en vanof jannewaori is e directeur van de Stellingwarver Schrieversronte.

Van midwinterhoorn blaozen tot de neijaorsduuk; der komt een hoop winterse gebroeken veurbij in het boek 'Midwintertradities in Drenthe' van Abel Darwinkel en Henk Nijkeuter. ,,Een opvallende traditie? Katknuppeln. Jongen stopten een kat in een tun en gooiden der net zolang knuppels tegenan dat de tun kapot gung en de kat deroet kun. Vreselijk. Het is niet veur niks al in 1875 verbeuden.”

Abel Darwinkel (52) hef het boek veur zuch op taofel liggen in zien woonkamer in Appelscha. ,,Henk hef de stukken over de historie schreven en ik over Drèentse woorden die kenmarkend bint veur dizze tied van het jaor. Ok he’k een Drèentse bewarking maakt van A Christmas Carol van Charles Dickens.” Het boek is de opvolger van het veurig jaor verschenen 'Zul oes Sunterklaos wel kommen?' over Drèentse Sunterklaosgebroeken.

Waotertrappeln

Darwinkel hef al hiel wat schreven en ok wark van aandern oetgeven sinds zien vertrek bij het Huus van de Taol twie jaor terug. Veurig jaor kwam zien eerste Drèentse verhalenbundel Waotertrappeln oet.

Der weur vrogger in hoes bij de femilie Darwinkel allent maor Drèents praot. Dat weur niet aans toen het gezin hen de Achterhoek verhoesde toen Abel een jaor of 3 was. ,,De buren daor vunden het hiel grappig klinken en luten oes as kleine kinder Drèentse dingen zeggen. Later praotte ik Achterhoeks met schoelvriendties.”

Het gezin komp oeteindelijk terug hen het Noorden en nao studies Romaanse Talen en Culturen en Algemene Literatuurwetenschappen in Grunning giet Darwinkel as journalist an de slag. In 2003 word e annummen as ‘streektaolmetwarker’ bij Drèentse Taol – later Huus van de Taol - waar e giet samenwarken met Jan Germs.

Taolunderzoek

Darwinkel döt veul taolunderzuuk. ,,Dat gebeurde in die tied haost niet en ik vind het juust hiel interessant. Waor komt woorden vort? En waorum veraandert sommige klinkers van warkwoorden bijveurbeeld? Ik vun het mooi um dat te underzuken en der veur iederien begriepelijke stukkies over te schrieven.”

Dat döt e een tied lang veur dizze kraant. Samen met Germs is e daornaost ok te zien in het programma Jasbuus vol Drèents op TV Drenthe, wat ok giet over de achtergrond van de streektaol. ,,Destieds weur ik wal ies herkend, haha. Stun ik voetbal te kieken bij de club waor mien breur trainer was, reup der iene tegen mij: ‘Hé, Jasbuus!’”

Stellingwarver Schrieversronte

En nou is het tied veur een nei avontuur. Hij is benuumd tot directeur van de Stellingwarver Schrieversronte, een taol- en cultuurinstituut vergeliekbaar met dat in Beilen, maor dan allent veur de gemienten Oost- en Weststellingwerf.

,,Ik spreek gien Stellingwarfs, maor dat huufde ok niet aj wal een aandere variant van het Nedersaksisch praot en bereid bint um Stellingwarfs te leren, stun in de advertentie.” Plannen hef Darwinkel genog, maor daor kan e nog niks over zeggen. ,,Maor nou ik bezig bin met de oetwarking dervan, mark ik hoeveul zin ik heb an mien neie wark.”