Stap in een tijdmachine naar 25 jaar geleden. Onder het motto ‘komt het college uit de verf’ werden burgemeester en zes wethouders kort na de gemeentelijke herindeling op 23 mei 1998 uitgenodigd om op groot formaat hun denkbeelden te schilderen.

Je ziet dromen van De Nieuwe Kolk en van het ‘vierde kwadrant’, het ontbrekende stuk Asser ringweg tussen de Europaweg om Assen-Oost. Inmiddels weten we dat het vierde kwadrant er nooit is gekomen, omdat het de Drentsche Aa te veel zou aantasten. Ook De Nieuwe Kolk stond pas vijftien jaar later daadwerkelijk op zijn plekje. Wat herinnert dit college zelf nog van die tijd?

Oud-burgemeester Dineke van As (80) kan zich de schilderijen eigenlijk niet meer herinneren. „Ik weet nog dat ik het een volslagen idioot idee vond om hieraan mee te doen. Maar de rest van het college wilde dit.”

Op haar schilderij zette ze de verschillende collegeleden met hun opvattingen. ‘Het vierde kwadrant moet’, ‘Nieuw theater moet’, ‘Markt op Koopmansplein moet’. Boven haar hoofd hangt het denkwolkje: ‘Lukt dat?’ Ook staat er rechts onderin een mannetje met de letters ‘pers’. In dat denkwolkje staat: ‘Zeggen ze wel wat ze denken?’

Niet als het aan markant oud-wethouder en voormalig seksshopeigenaar Willem Homan (71) , ligt. „Ik heb nooit kunnen wennen aan dat liegen en huichelen in de Asser politiek. Dat heb ik toen ook al gezegd in een interview en daar is toen in een raadsvergadering de hele avond over gepraat. Iedereen – inclusief mijn eigen partij – nam afstand van mijn woorden. Nou, toen ben ik opgestapt. Met die hele partij PLOP wil ik niks meer te maken hebben.”

Homan, bijgenaamd De Rappe en oprichter van stadspartij PLOP, kan zich het schilderwerk trouwens niet meer herinneren. ,,Ik ben zo dement als een kraai. Ik ben drie keer getrouwd geweest, heb drie kroegen gehad… Ik weet er allemaal niks meer van. Zal wel door de seks, drugs en rock ’n roll komen.”

„Godverdikkeme, wat een druk schilderij”, reageert hij als hij zijn eigen werk terugziet. Arie Fonk, die het evenement begeleidde, memoriseert: „Onder groot applaus smeet hij een prachtig schilderij in elkaar. Het kostte wel wat tijd om Willem weer toonbaar te krijgen. Hij was een straatact op zich.”

Oud-wethouder van PvdA, Gerrit Piek (70) , maakte zijn schilderij eigenlijk niet zelf. „Ik heb omstanders gevraagd om een bijdrage te leveren. Vandaar dat er zoveel elementen zitten in het schilderij: burgerparticipatie.” Op het landschap zie je mensen, bloemen, vogels en huizen. „Mensen willen heel verschillende dingen.”

Piek herinnert zich de verhitte debatten over de rondweg van Assen. „Ik ging met mensen praten in de wijk die tegen waren. Dan zei ik: ‘jullie bepalen niet de stedelijke inrichting, we kunnen praten over de invulling. Wel of geen eenrichtingsverkeer, bijvoorbeeld’. We kunnen niet allemaal maar blijven zeggen: ‘niet in mijn buurt’.”

Het meest zette Piek zich naar eigen zeggen in voor betere fietsvoorzieningen en onderwijshuisvesting. Voor dat laatste verschoof de verantwoordelijkheid in 1997 van het Rijk naar gemeenten. ,,Er was veel achterstallig onderhoud. Het Rijk had bezuinigd. Wij hebben toen met schoolbesturen een plan gemaakt voor renovatie of nieuwbouw. In Assen staan daarom veel nieuwe schoolgebouwen.”

Oud-wethouder Ruud Wiersema (68) is nog altijd actief voor Asser stadspartij PLOP. Het cirkeldiagram in zijn schilderwerk slaat volgens hem niet op het ‘vierde kwadrant’. „Daar was ik toen helemaal geen voorstander van.”

Het slaat op de samenstelling van het toenmalige college: CDA-groen, VVD-oranje, PvdA-rood. De ontbrekende kwart is de niet-traditionele nieuweling in het college: PLOP. „Ik voorspelde toen al wel een zonnige toekomst. Dat zie je nu, we zijn de grootste partij van Assen. We bestaan dit jaar 30 jaar.”

En staat links bovenin het schilderwerk De Nieuwe Kolk? „Ik durf het niet te zeggen. Wij zijn altijd voorstander geweest voor cultuurplek voor Assen als enigszins saaie, slaperige ambtenarenprovinciehoofdstad. Mits betaalbaar.”

Gerard Renkema (63) is nu burgemeester in Nijkerk en kan zich de schildersessie op het Koopmansplein goed herinneren. „In een fantastisch outfit: een zwarte overall. Die heb ik nog jarenlang voor de tuin gebruikt. Ik was destijds de benjamin van het college als 30-jarige CDA-wethouder.”

Hij schilderde een cultuurtempel die De Nieuwe Kolk moest voorstellen. „Het zou niet alleen een theater worden, er moest nog veel meer bij in. Ik ben trouwens nog bij de opening geweest, toen dacht ik wel: het heeft wel heel lang geduurd.” Nu is De Nieuwe Kolk (DNK) in Assen een financiële molensteen voor de gemeente aan het worden, met een moeizame begroting en fikse tekorten. „Maar dat is met de kennis van nu. Toen groeiden we als Assen en waren daar voorzieningen voor nodig.”

Andere zaken die Renkema zich nog goed kan herinneren zijn de perikelen rondom het noodlijdende IJsstadion Drenthe (tegenwoordig zwembad De Bonte Wever). De gemeente verkocht het. De ijsbaan werd buiten werd overdekt (en sloot in 2016 definitief), de baan binnen werd een subtropisch zwembad. Ook denkt Renkema wel eens terug aan de renovatie van het Koopmansplein. „Dat was ooit een lelijk naargeestig plein met gebouwen die niet op elkaar aansloten.”

,,Ik herinner het me de schildering absoluut niet”, vertelt oud-wethouder Gerrit Eerland (76) van PvdA. „Maar dit is een aangename verrassing. Destijds was het allemaal serieus en spannend. Als je terugkijkt, denk je: ach…”

Op de plaat staat een grote boom. ,,Als kleuter vanaf de peuterschool tekende ik al bomen. Dat doe ik altijd als ik me even zit te vervelen.” Bij de tekening staan het logo van De Nieuwe Kolk en het vierde kwadrant. „Ik denk nog steeds dat je het vierde kwadrant zou moeten onderzoeken, de oplossingen die er nu zijn, vind ik second best .”

Ook de discussies ronde De Kolk herinnert de voormalig wethouder zich goed. „Eindeloze emoties van voor- en tegenstanders.” Uiteindelijk stopten hij en wethouder Verdegem 25 miljoen euro in een fonds voor de nieuwbouw. „Daarmee haalden we de angel uit de discussie.” Dat het vijftien jaar duurde voordat het theater er uiteindelijk stond, vindt Eerland niet gek. „Dat heb je altijd bij dossiers als theaters of voetbalstadions. Het zijn struikelblokken waar colleges over vallen.”

Oud-wethouder Theo Verdegem (71) schilderde niet echt zijn visie voor Assen, maar een portret van een vrouw. „Ik denk dat ik onder de indruk ben geweest van kunstenaar Marya Wildevuur, die was volgens mij ook aan het schilderen tijdens de Art Explosion”, gokt de VVD-coryfee.

Van die tijd weet Verdegem nog: „We waren bezig om Kloosterveen uit de grond te trekken, dat was een van de belangrijkste zaken. Toen was er ook een grote behoefte aan woningen. Je denkt als bestuurder altijd vijf, zes jaar vooruit.”