Het eerste (bijna) zelfvoorzienende huis ter wereld ligt in Frederiksoord en wordt nu bewoond

Het is nog ietwat wennen aan de vloerverwarming. Of beter: vloerverwarming en –koeling. Hoe stel je die het best in? En o ja, er zit ook nog een ‘bonk’ in de waterleiding.

Maar ach, het is een nieuw huis. Een bijzonder huis bovendien. Van een paar kleine kinderziektes moet je dan niet meteen in de war raken. Bovendien hebben ze er alle vertrouwen in dat er oplossingen voor worden bedacht. Komt wel goed!

Vóór alles zijn Hans Cevat (69) en Wanda Torrenga (55) deze zomer met volle teugen van deze nieuwe woning aan het genieten. De aparte, veelbesproken woning, al zie je dat aparte er aan de buitenkant niet direct vanaf.

Cevat voelde zich er als eerste thuis. ,,Hans heeft COPD (chronische longziekte, red.)”, legt Torrenga uit. ,,Hij heeft snel last van temperatuurwisselingen. In onze oude woning zou dat steeds meer een probleem zijn geworden, in het nieuwe huis is de temperatuur bijna altijd constant.” Een hele vooruitgang.

Nieuwe koloniewoning, maar dan net anders

Een paar maanden geleden hebben de twee hun intrek genomen in een van de nieuwe koloniewoningen die sinds 2012 worden gebouwd in Frederiksoord en Wilhelminaoord. Hun huis onderscheidt zich van de rest doordat het (bijna) zelfvoorzienend is. Alle nieuwe koloniewoningen zijn energieneutraal, oftewel: de bewoners wekken ongeveer net zo veel energie op als ze zelf verbruiken. Daarbovenop heeft het huis van Cevat en Torrenga ook geen aansluiting op het openbare riool en op het drinkwaternet.

Off-grid noemt aannemer Hilco Broekman uit Nijensleek dat. Naar zijn weten is zo’n woning nog nergens anders ter wereld gebouwd.

Honderd punten zoals gezegd voor het ‘binnenklimaat’, maar ook verder bevalt de woning het stel tot dusver geweldig. De plek draagt daar niet in geringe mate aan bij. Hun huis is gerealiseerd aan de landelijke Hooiweg: een deels onverharde, deels half verharde straat tussen Frederiksoord en Wilhelminaoord.

Unieke locatie gaf de doorslag

Verkeer is er nauwelijks. De dichtstbijzijnde buren wonen honderden meters verderop. Door de ramen aan de achterkant zien ze vrijwel dagelijks de reeën en hazen dartelen. Pal naast de woning is net een veld boekweit in bloei gekomen. De unieke locatie heeft de doorslag gegeven om hier te willen wonen, zegt het stel.

Torrenga: ,,Er gaan niet veel mensen over de Hooiweg. Toch hebben we intussen al een paar keer mensen aan de deur gehad die aanbelden om te zeggen dat ze dit zo’n geweldige locatie vinden. Waar maak je zoiets nou mee? Zelf vinden we het ook een fantastische plek. Ons vorige huis stond in Diever. Daar woonden we pal tegen het Drents-Friese Wold aan. Voor ons lag de lat al hoog, zeg maar.”

Samen met de Dieverder installateur Arend Sjabbens is Broekman, die alle geplande 60 nieuwe koloniehuizen voor zijn rekening neemt, tweeënhalf jaar aan het puzzelen geweest om alles aan de off-grid woning technisch rond te krijgen. In de tuin geplaatste zonnepanelen zorgen voor de benodigde stroom. Koken doen Cevat en Torrenga ook elektrisch.

Hemelwater komt gezuiverd uit de kraan

Een speciaal vat vangt het hemelwater op. Dat wordt ondergronds, waar er geen zuurstof bij kan, bewaard. Gezuiverd is het water te gebruiken voor bijvoorbeeld toilet, wasmachine en tuin. Een extra behandeling met ultraviolet licht levert water op dat is geschikt om te drinken.

Alle afvalwater gaat door een IBA-systeem (Individuele Behandeling Afvalwater), dat de verontreiniging afbreekt.

De zonnepanelen wekken ’s zomers meer energie op dan de bewoners verbruiken. De bedoeling was deze extra stroom op te slaan, zodat die ‘voorraad’ in de winter zou kunnen worden aangesproken. Daarmee was de woning van Cevat en Torrenga compleet off-grid geweest. Een bevredigende technische oplossing hebben bouwer en installateur evenwel nog niet gevonden. Lange tijd leek omzetting van stroom in waterstof (en omgekeerd) dé manier, maar uiteindelijk zaten daar te veel haken en ogen aan.

 

Bijna zelfvoorzienend huis

Broekman en Sjabbens wilden niet langer wachten en stellen zich vooralsnog tevreden met een bijna zelfvoorzienend huis. Ze vertrouwen erop dat zich binnen vijf jaar alsnog een goede opslagmogelijkheid aandient.

HET IBA-systeem doet wat het moet doen met het afvalwater. En prachtig toch, dat je het hemelwater na dubbele zuivering zelfs uit de kranen kunt tappen? Cevat zet de verslaggever demonstratief een glas water voor, dat prima blijkt te smaken. Torrenga merkt op dat zij nu wel meer stilstaat bij hun waterverbruik: ,,Ik douch korter dan vroeger. Je wilt voldoende water overhouden voor bijvoorbeeld de wasmachine of de tuin.”

‘Zag mezelf al met drie truien aan lopen’

Toen zij voor het eerst hoorde van de plannen voor de off-grid woning had ze best twijfels, vertelt Torrenga. ,,Ik zag mezelf ’s winters al met drie truien over elkaar aan, en met een gebreide muts op het hoofd, door het huis lopen.” Dat was voordat het stel ook maar íets wist van alle innovatieve techniek waarmee hun nieuwe woning zou worden uitgerust.

Inmiddels zijn ze zelf ook aardig thuisgeraakt in de Willy Wortel-wereld van de moderne installatietechniek. Torrenga werd zelfs zo enthousiast dat ze een website opzette, waar ze alle ins en outs van het wonen in een off-grid woning verzamelt: www.koloniewoningoff-grid.nl .

Ze legt daar uit dat hun huis ook geen internetaansluiting heeft. Glasvezel zou hen op deze afgelegen plek 12.500 euro gaan kosten. Slik! ‘Voor internet gaan we ook off-grid. We zijn gewoon via 4G bereikbaar. Hoe goed dat gaat? We weten het niet, de tijd zal het leren’, is op de site te lezen.

Kandidaten met ‘flexibele instelling’

Aannemer Broekman laat weten dat hij en installateur Sjabbens de twee toekomstige bewoners vanaf de voorbereiding bewust steeds mee hebben laten vergaderen met het bouwteam. ,,We hebben over alles met hen overlegd en hen volledig bij het hele proces betrokken. Zo konden ze rechtstreeks meedenken. En met alle ontwikkelingen meebewegen. Wij hadden tevoren vijf stellen benaderd, die allemaal op de wachtlijst stonden voor een nieuwe koloniewoning. Voor dit off-grid huis zochten we mensen met toch een iets meer flexibele instelling. Anders waren er samen misschien niet uitgekomen.”

Nee, Broekman en Sjabbens wilden niet bewijzen dat er een zelfvoorzienend huis is te bouwen dat overal, zelfs op de meest afgelegen plekken op aarde, een-twee-drie kan worden neergezet. ,,Arend was altijd al innovatief bezig”, vertelt de aannemer. ,,We hebben elkaar enthousiast gemaakt, eerst voor de ‘gewone’ koloniewoningen en daarna voor de off-grid variant. Niet meer en niet minder. Het is een uitdaging. Zo hou je je werk ook leuk!”

‘Ik vertrek alleen met mijn ogen dicht’

Zo’n 200 meter verderop aan de Hooiweg gaat dit najaar de schop in de grond voor een tweede zelfvoorzienende huis. De bouw van de ‘gewone’ nieuwe koloniewoningen gaat intussen ook verder. Broekman: ,,Er zijn er nu 46 opgeleverd, deze off-grid woning inbegrepen. We zijn net aan huis nummer 48 begonnen.”

Hans Cevat en Wanda Torrenga willen hier nooit meer weg, zeggen ze. Zij, vastbesloten: ,,Als ik hier vertrek, is het met mijn ogen dicht.”