Frankrijk: een land vol mondkapjes en toch veel besmettingen

In het sfeervolle oude centrum van Tours hangen overal affiches: 'maskers verplicht'. Met kleine lettertjes zijn de betreffende straten aangegeven. ,,Ik snap er helemaal niets van: waar moet het nou wel en waar niet?” tekende de lokale radio op uit de mond van een bezoekster.

Agenten te voet en te paard patrouilleren. Van 8.30 's morgens tot 20.00 uur 's avonds mag niemand hier meer ongemaskerd winkelen. De boete bedraagt 135 euro. Zelfs twee straatmuzikanten kregen een waarschuwing van de agenten: ook gitaar spelend moet je gewoon een mondkapje op.

Verplicht

In Tours, gelegen aan de rivier de Loire, is een mondkapje al sinds 7 augustus in het centrum verplicht. In de stad en omgeving bleek destijds 9,7 op de 100.000 inwoners positief getest te zijn, tegen 2,8 op 100.000 de week ervoor.

,,We willen het virus afremmen maar óók voorkomen dat we weer quarantainemaatregelen moeten afkondigen: dat zou tot enorme sociale en economische problemen leiden”, lieten de autoriteiten weten.

Mondkapje verplicht

Tours staat niet alleen. Dagblad Le Monde rekende uit dat in meer dan 12.000 Franse gemeenten het masker verplicht is in drukke straten en wijken. Vanaf 1 september moet bijna iedereen op school en op het werk ook een mondkapje op.

Er wordt in Frankrijk zó hard op gehamerd dat de aanpak het slachtoffer lijkt te worden van zijn eigen succes. Mensen dragen een masker maar worden op andere terreinen onvoorzichtiger, zegt de regering. Afstand houden, handen wassen: het gebeurt steeds minder.

,,Iedereen moet ook de andere gedragsregels naleven. Want je kunt een mondkapje dragen en tóch besmet worden”, waarschuwde minister van Volksgezondheid Olivier Véran. ,,Met een masker ben je niet immuun.”

Die opmerkingen komen voort uit het oplopende aantal besmettingen in Frankrijk. In een week tijd zijn ruim 23.000 nieuwe gevallen geregistreerd. ,,Het virus is zich heel snel aan het uitbreiden”, waarschuwde het ministerie deze week.

Nederland besloot maandag om nóg eens drie Franse regio's als risicogebied aan te wijzen, na dit eerder al te hebben gedaan voor Parijs en Marseille en omstreken. ,,Na een verblijf daar gaat u bij terugkeer in Nederland tien dagen in thuisquarantaine”, is het dringende advies.

Het lijkt een opmerkelijke en tegenstrijdige trend: in Frankrijk wordt massaal het mondkapje verplicht gesteld, en tóch loopt het aantal besmettingen snel op. Dat is logisch, zegt epidemiologe Catherine Hill. ,,Het mondkapje is gewoon niet dé oplossing. Het helpt wel, maar het is niet genoeg. We willen allemaal anderen ontmoeten, we praten met vrienden, raken elkaar aan. En je raakt zelf ook wel eens per ongeluk met je handen je gezicht aan.”

Reizen

Bovendien speelt in Frankrijk nog iets anders: het is een vakantiebestemming. ,,Mensen zijn deze zomer gaan reizen, komen bij elkaar en gedragen zich misschien losser”, vertelt Jean-Christophe Calmes, vicevoorzitter van artsenvakbond MG France. ,,Kijk naar een andere populaire bestemming als Spanje, daar breidt het virus zich ook snel uit.”

Calmes nuanceert wel de verhalen over een tweede golf die er nu aan zou komen denderen. ,,Het aantal mensen dat echt ernstig ziek wordt en op de ic belandt, stijgt maar heel langzaam. De ic's in Frankrijk zijn nog lang niet vol, zoals dat een paar maanden geleden wel het geval was.”

Specialisten geven daarvoor verschillende verklaringen. Meer jongeren dan ouderen worden nu besmet en die hebben minder klachten. Het aantal besmette Fransen dat asymptomatisch (zonder klachten) is, groeit.

Verbeterd

En de behandelingswijzen zijn verbeterd. ,,We weten nu meer dan in maart: we kunnen patiënten al beter behandelen vóór ze eventueel op een ic zouden belanden”, vertelde infectieziektenspecialist Karine Lacombe van het Saint-Antoine-ziekenhuis in Parijs maandag op de Franse radio.

Lange rijen, uren aan wachttijden en spitsdrukte is er deze dagen wel bij de centra waar Fransen zich kunnen laten testen. Op de Avenue de la Grande Armée in Parijs staat al wekenlang van 's morgens vroeg tot 's avonds laat een rij van honderden wachtenden op de stoep.

Het ministerie van Volksgezondheid klopt zich op de borst. Er worden nu 755.000 tests per week gedaan en dat aantal stijgt. Zo kan het virus snel worden ingedamd, is de gedachte.

Artsenorganisatie MG France betwijfelt dat. Jan en alleman kan zich namelijk laten testen, zonder aanleiding, zonder symptomen. Vandaar die lange rijen.

,,Als een arts nu met een reden een test voorschrijft aan iemand, krijgt de behandeling daarvan geen voorrang boven iemand die zich zonder aanleiding wil laten testen.” Oftewel: een persoon met coronaklachten moet langer wachten dan nodig is. ,,Vaak komt de uitslag pas na 48 uur en dat is gewoon te laat, want je kan al iemand besmetten vanaf de eerste dag dat je zelf besmet bent”, zegt epidemioloog Catherine Hill.

Middeleeuwen

Haar advies is de werkwijze te volgen zoals die al 'sinds de middeleeuwen' gebruikelijk is bij epidemieën: ,,Zoek de zieken zo snel mogelijk op en isoleer ze direct. Dat gebeurt nu niet in Frankrijk. Er wordt wel getest, maar niet snel genoeg en niet genoeg op de plaatsen waar het ook het hardst nodig is. Waarom zou je in het departement Charente mensen testen als het virus daar nauwelijks rondwaart? Dat is wat nu gebeurt. Er zit geen enkele strategie achter.''