Oplossen van doden in vloeistof wordt misschien mogelijk

Vorig jaar liet verantwoordelijk minister Kasja Ollongren al weten open te staan voor zulke alternatieve vormen. Er moest alleen wel meer onderzoek komen en dat heeft de Gezondheidsraad nu uitgevoerd. Volgens de raad zijn drie waarden doorslaggevend: veiligheid, waardigheid en duurzaamheid.

‘Bij veiligheid gaat het erom dat installaties deugdelijk zijn en dat er geen gevaarlijke stoffen vrijkomen’, aldus de raad. ‘Waardigheid behelst onder meer dat respectvol wordt omgegaan met het lichaam van de overledene, dat het wordt afgebroken op een manier die niet waarneembaar is voor het publiek en dat de overblijfselen niet worden vermengd of oneigenlijk gebruikt. Duurzaamheid houdt in dat een nieuwe techniek minder ruimte en eindige grondstoffen kost dan begraven of cremeren en minder schadelijke uitstoot veroorzaakt.’

‘Oplossen voldoet aan de voorwaarden’

De raad oordeelt dat het oplossen in vloeistof goed aan deze waarden voldoet. Qua duurzaamheid is het zelfs beter dan cremeren en begraven, aldus de raad.

Over alkalische hydrolyse, ook wel resomeren genoemd, wordt al lang gesproken. Als de minister die techniek wil toestaan, moeten zaken als training en onderhoud nog wel nader worden bestudeerd. Alkalische hydrolyse is een techniek waarbij het lichaam wordt opgelost in een verwarmde vloeistof waaraan loog (het zeer corrosieve kaliumhydroxide) is toegevoegd.

Na het oplossen blijven botten en bijvoorbeeld protheses over. De botten worden gedroogd en vermalen tot een wit poeder, dat grotendeels bestaat uit calcium. Dit poeder kan, net als crematie-as, aan nabestaanden worden meegegeven, schrijft de Gezondheidsraad.

Nog geen oordeel over ‘humaan composteren’

Over composteren, een ander alternatief, is op dit moment nog te weinig bekend om er een oordeel over te vellen, zegt de raad. Ontwikkelingen in de VS en in België wijzen volgens de Gezondheidsraad wel uit dat het composteren van een overleden persoon geen sciencefiction meer is. Bij ‘humaan composteren’ wordt het lichaam van de overledene in koolstofrijk materiaal gelegd en door bacteriën afgebroken en omgezet in een stabiele en vruchtbare compost.

Binnenlandse Zaken vroeg de Gezondheidsraad vorig jaar een ‘beoordelingskader’ te maken aan de hand waarvan afgewogen kan worden of nieuwe technieken in principe kunnen worden toegelaten. Een commissie van deskundigen op de gebieden van antropologie, milieutechnologie, ethiek, recht en biologische veiligheid boog zich over de taak.

De uitgedachte beoordelingsmethode is toepasbaar op allerlei nieuwe mogelijkheden voor lijkbezorging, ook die nog moeten worden ontwikkeld. Tot nog toe zijn de mogelijkheden voor lijkbezorging behalve begraven en cremeren verder nog doneren aan de wetenschap en, heel soms, een zeemansgraf.