Wie geregeld de Ostfriese stad Leer bezoekt, en veel Groningers doen dat, stuit op zeker moment op de schrijfster Wilhelmine Siefkes. Een van de beroemdste en misschien dé beroemdste dochter van de stad.

Standbeeld

Een school is naar haar genoemd, de meest prestigieuze culturele prijs van de regio draagt haar naam. In het oude stadhuis is een permanente expositie aan haar leven en werk gewijd, op de binnenplaats van dat stadhuis staat het standbeeld van Keerlke, de hoofdpersoon uit een van haar romans. En geregeld zijn er rondleidingen door Leer waarbij gidsen aan bezoekers de plekken laten zien waar Siefkes een band mee had.

Een van die gidsen is Helena Scholtalbers. Zij werd geboren en groeide op in de Groningse Veenkoloniën maar verhuisde als kind met haar ouders al naar Ostfriesland. Ze woont nu in Leer. ,,En ik geef al jaren rondleidingen aan scholieren en volwassenen die uit de regio en van verder weg komen. Ik vertel onderweg over Wilhelmine, laat haar geboortehuis en andere plekken zien. De belangstelling voor Wilhelmine Siefkes is gelukkig nog altijd groot En terecht want ze een bijzondere, krachtige en dappere vrouw.’’

Eerste vrouw in gemeenteraad

Siefkes werd in 1890 in Leer geboren, als dochter van een landbouwer. Ze werd onderwijzeres maar schreef vooral ook in haar vrije tijd, voornamelijk in de taal van de streek, het Plattdeutsch. Sprookjes, verhalen, romans. ,,Ze was ook politiek actief en werd in 1928 het eerste vrouwelijke lid van de gemeenteraad, voor de SPD’’, weet Scholtalbers.

Toen de nazi’s aan de macht kwamen, kreeg ze een beroeps- en schrijfverbod opgelegd. Ze weigerde, zo vertelt Scholtalbers, een verklaring te ondertekenen op basis waarvan ze door had kunnen werken. Ze mocht geen les meer geven, niet meer publiceren, al omzeilde ze dat laatste door onder een pseudoniem te werken.

Niet mee naar Amerika

Na de bevrijding wijdde ze zich volledig aan het schrijven en vloeiden de sprookjes, verhalen en ook haar herinneringen uit haar pen. Aandacht voor de verdrukten maar ook voor de schoonheid van het Ostfriese landschap, die liet ze in haar werk steeds weer zien. De stad Leer bleef ze altijd trouw. ,,Ze bleef ook altijd vrijgezel’’, aldus Scholtalbers. ,,In haar jonge jaren had ze wel een vriend, die wilde met haar Amerika maar ze wilde niet weg. Hij ging, zij bleef. In haar latere jaren woonde ze samen met een man die ze ‘mijn vriend’ noemde.’’

Siefkes werd vanwege haar pennenvruchten en haar sociaal engagement ‘wereldberoemd’ in Leer en Ostfriesland, en ook een bekende auteur aan deze kant van de grens. Toen ze in 1984 overleed, rouwde de regio dan ook.

De inwoners van Leer vergaten haar niet, zetten haar vast en zeker tijdens het ‘200 jaar stadsrechten-feest’ in het zonnetje. En lezen haar werk nog altijd. In de boekhandel Schuster, in het hart van de stad, staan haar boeken. ,,We drukken ze ook en ze worden nog altijd goed verkocht’’, zegt een woordvoerster.