De familie Speelman in Bourtange is een familie van vechtersbazen. Ze maken zich op voor de jaarlijkse Veldslag

Jaap Speelman, de 'stamvader' van de familie der vechtersbazen.

Jaap Speelman, de 'stamvader' van de familie der vechtersbazen. Foto: Archief/Huisman Media

In Bourtange wordt alles voorbereid voor de jaarlijkse Veldslag. Een gevecht waar zeker de leden van de familie Speelman zich op verheugen.

Die heeft namelijk nog nooit een veldslag gemist. Vader Jaap en moeder Marga deden al mee aan de allereerste, in de jaren 90, en inmiddels laten de zonen Jeroen en Joost zich ook gelden als vechtersbazen. ,,Ik schrijf bovendien mee aan het script voor de Slag, ben daar al weer vele weken mee bezig’’, vertelt Jeroen (46).

Excercitiepeloton

In het midden van de jaren 90 was de vesting Bourtange al geruime tijd gereconstrueerd en had ze een eigen exercitiepeloton dat optrad bij bijzondere gebeurtenissen en elke zondag het kanon op de vestinggracht liet bulderen. Vader Jaap, nu 72, was lid van dat peloton.

,,De Napoleontische Associatie der Nederlanden, de NAN, nam contact met ons op’’, weet Jaap nog als de dag van gisteren. ,,Die organiseerde op allerlei plekken nabootsingen van veldslagen uit de Napoleontische tijd en wilde dat ook in de vesting doen. We vonden dat prima.’’

Marketentster

En dus kwamen zogenoemde re-enactors, mannen en vrouwen die zich in andere kledij steken en meedoen aan de strijd, uit binnen- en buitenland naar Bourtange. Speelman deed zelf ook mee, smaakte voor het eerst het genoegen een weekeinde lang uit zijn eigen tijd te stappen. ,,Marga nam ook deel, als marketenster, als een van degenen die de soldaten ondersteunt. Ik was officier.’’

Ze genoten volop van dat eerste gevecht en waren er bij de volgende altijd bij. Want de nabootsing van een veldslag ontwikkelde zich tot een traditie in Bourtange, waar elke zomer honderden re-enactors aan deelnamen en duizenden mensen naar kwamen kijken. ,,Waarbij we het ene jaar teruggingen naar de tijd van Napoleon, dan naar de tijd van de Tachtigjarige Oorlog’’, aldus Jaap. ,,Dat ritme hebben we nog steeds.’’

Joost begon als tamboer

Jaap en Marga woonden en wonen in de vesting en dus maakten beide zonen de gevechten van heel dichtbij mee. Joost, nu 38, werd als eerste ‘besmet’, als 5-jarige kleuter wilde hij al meedoen. ,,Maar op die leeftijd al vechten, dat kon niet, dus werd hij eerst tamboer’’, vertelt zijn vader. ,,Inmiddels is hij ook soldaat.’’

Jeroen kreeg als tiener de smaak te pakken en stapte toen meteen in een soldatenuniform. Een uniform dat Marga had gemaakt zoals zij het hele gezin van passende kledij voorzag en voorziet.

Terug duiken in de geschiedenis

De zonen verlieten op zeker moment het ouderlijk huis om een eigen leven op te bouwen. Maar ze bleven meedoen aan de veldslagen zoals hun ouders dat ook bleven doen. ,,We gingen ook wel naar andere plekken om aan nabootsingen deel te nemen, dat doen we ook nog altijd’’, aldus Jaap. ,,Marga en ik vinden het heerlijk om enkele dagen helemaal terug te duiken in de geschiedenis, om te ‘voelen’ hoe mensen toen leefden, dachten en vochten.’’

Dat plezier en die interesse in de geschiedenis geven ook Joost en Jeroen hun enthousiasme voor de nabootsingen. ,,Waarbij ik ook altijd blij ben dat het weer voorbij is’’, bekent Jeroen. ,,Omdat de voorbereidingen voor mij toch wel intensief zijn, met dat schrijven van het script. Wat inhoudt dat ik met enkele andere organisaties, waaronder de Stichting Vesting Bourtange, de re-enactors indeel en bepaal wie aan welke kant meevecht. Maar ik vind het toch vooral heel leuk, ik verheug me vooral op volgende week zaterdag 3 juni.’’

Op die dag wordt de eerste van twee grote Napeleontische veldslagen in Bourtange uitgevochten, tussen ‘Geallieerde’ en ‘Franse’ troepen. Joost en Jeroen vechten mee, Marga ondersteunt de troepen, Jaap loopt als vroeg 19de eeuwse burger in de vesting rond. ,,Ik vecht alleen nog in de Tachtigjarige Oorlog, in de tijd van Napoleon ben ik burger. Maar uiteraard ben ik er wel bij. Een zomer zonder veldslag, dat is niks.’’