Hoe klinkt Standaardnederlands? Luister naar Astrid Kersseboom. Dat komt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen

Buurke doet onderzoek naar de invloed van standaardtaal op streektaal en dialecten. Om te bepalen welke dialecten het meest zijn beïnvloed door het Standaardnederlands, is een ijkpunt nodig: wat wordt tegenwoordig als het meest Standaardnederlands gezien?

Deelnemers moesten steeds twee verschillende geluidsfragmenten beluisteren. Daarna kozen ze welke van de twee nieuwslezers het meest ‘standaard’ spreekt. Uit de analyse kwam Astrid Kersseboom als meest ‘standaard’ sprekende Nederlander naar voren.

Kleine verschillen

Buurke: ,,De uitslagen liggen behoorlijk dicht bij elkaar. De deelnemers hadden vaak geen voorkeur. De vier nieuwslezers uit het noorden van het land klonken volgens de deelnemers wel minder Standaardnederlands dan de nieuwslezer van de NOS.”

Bij de keuze tussen twee nieuwslezers letten de meeste deelnemers op de klank van klinkers en medeklinkers. Ook de intonatie was volgens veel mensen belangrijk. Bijna niemand bleek op de woordvolgorde en de woordkeuze van de presentatoren te letten.

De taal die iedereen begrijpt

De deelnemers moesten ook stellingen over Standaardnederlands beantwoorden. De meerderheid van de deelnemers vindt dat Standaardnederlands niet per se de taal is die iedereen spreekt. Wel is het de taal die iedereen begrijpt.

Ongeveer de helft van de deelnemers vind Standaardnederlands correct Nederlands, dat in het hele land thuishoort. Een zachte ‘g’ hoort volgens de meeste mensen bijvoorbeeld niet tot het Standaardnederlands, terwijl veel mensen zo spreken.

Vervolgonderzoek

Buurke gaat in een nieuw onderzoek kijken hoe dialecten en streektalen in het noorden van Nederland zijn veranderd, vooral ten opzichte van het Nederlands. Voor dit onderzoek spreekt Astrid Kersseboom, als vertegenwoordiger van Standaardnederlands, een lijst met woorden in. Dezelfde lijst met woorden wordt vertaald naar het lokale dialect van Friese en Nedersaksische sprekers. Buurke gaat deze uitspraken met elkaar vergelijken. Zo kan hij bepalen of dialecten qua klank meer op het Nederlands beginnen te lijken.

Er zijn al aanwijzingen dat dit bij veel dialecten gebeurt, maar Buurke kan dit met moderne technieken heel nauwkeurig meten. Na afloop van het onderzoek kan hij een voorspelling doen over waar het dialect het snelste zal verdwijnen of juist het langste zal blijven.