Dit stelt Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit en kwaliteit van organisaties aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Van Eijbergen baseert zich op het veranderrapport dat is opgesteld in opdracht van Jack Thiadens, de interim-directeur die dinsdag door de raad van toezicht is weggestuurd. Van Eijbergen is een contact van Thiadens en was door hem gevraagd feedback te geven op het veranderrapport, dat vorige week aan medewerkers van Ambulancezorg Groningen is gepresenteerd.

In het rapport komt onder meer naar voren dat de ambulancedienst de afgelopen jaren alsmaar slechter is gaan presteren. Landelijke normen voor aanrijtijden raken steeds meer uit zicht, dienstroosters komen niet overeen met de zorgvraag en medewerkers op kleinere ambulanceposten hebben zo weinig te doen dat dit mogelijk gevolgen heeft voor hun bekwaamheid als zorgverlener. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) hebben de Groningse ambulancedienst in het vizier en verscherpt toezicht dreigt.

Geen reflectie

,,Er is daar sprake van compleet verstoorde verhoudingen en een verziekte organisatie”, zegt Van Eijbergen, die zelf toezichthouder is bij zorgkoepel De Zorgcirkel (Noord-Holland) en het IJburgcollege in Amsterdam. Dat dit onder haar bewind heeft kunnen ontstaan moet de driekoppige raad van toezicht van Ambulancezorg Groningen zich aantrekken, vindt de hoogleraar. ,,In plaats daarvan sturen ze de interim-bestuurder weg. Er is geen enkele vorm van reflectie op het eigen functioneren.”

Van Eijbergen valt het meest over de manier waarop de toezichthouders het seksueel overschrijdend gedrag van een voormalig manager bij Ambulancezorg Groningen hebben afgehandeld. De manager stuurde afbeeldingen van zijn geslachtsdeel en zeer expliciete opmerkingen naar meerdere jongere werknemers. Directie en ook raad van toezicht waren van het wangedrag op de hoogte, in elk geval ten dele. Uiteindelijk is besloten om de manager op non-actief te stellen en hem door te betalen tot eind van zijn contract.

Zak geld

,,Ze hebben hem een zak geld meegegeven en daarmee was het klaar”, zegt Van Eijbergen. Raad van toezicht en directie hadden veel harder moeten ingrijpen, bijvoorbeeld met ontslag en een melding bij de inspectie en wellicht ook aangifte. ,,Omdat er naast het versturen van de afbeeldingen mogelijk sprake is van geweest van strafbare feiten.” Inmiddels werkt de manager in een ander deel van het land als leidinggevende bij een zorgorganisatie. ,,Zo’n afhandeling van wangedrag door een manager is traumatisch voor werknemers die dit hebben meegemaakt”, stelt de hoogleraar. De raad van toezicht zegt niet volledig op de hoogte te zijn gebracht over het grensoverschrijdend gedrag.

Dat de raad van toezicht stelt te weinig geluiden uit de organisatie heeft gekregen om in te kunnen grijpen, overtuigt Van Eijbergen niet. ,,Dan heb je gewoon niet genoeg je best gedaan. Deze raad van toezicht staat het veranderproces in de weg en kan dus niks anders doen dan zelf ook opstappen.”

Een raad van toezicht kan op verschillende manieren worden gedwongen te vertrekken. Ten eerste kunnen de zorgverzekeraars dreigen met het stoppen van de financiering. Ook kan de IGJ overgaan tot verscherpt toezicht, waarna er een interim-raad van toezicht kan worden ingesteld. Tot slot kan de ondernemingsraad naar de Ondernemingskamer stappen. De beste optie is volgens Van Eijbergen als de IGJ een moreel appel zou doen op de toezichthouders om op te stappen.