De oprichting van het razzia-monument in Rotterdam komt voor Joop uit Veendam net te laat | In memoriam

Joop Olman groeit op in de oorlog in een gebombardeerd Rotterdam, met een joodse vader die wordt opgejaagd door de Duitsers. Zelf wordt hij in 1944 opgepakt en geïnterneerd in een werkkamp. Jaren later verliest hij zijn twee zoons. Desondanks zet hij zich zijn leven lang in voor een ander.

Nooit klagen, er het beste van maken. Dat was het motto van Joop Olman (1927) die 75 jaar actief was voor de PvdA, als Statenlid, gemeenteraadslid en wethouder. Daarnaast zet de maatschappelijk bewogen Olman zich tientallen jaren in voor onderwijs, voetbal, het kerkelijk leven, herdenkingen en de Turkse gemeenschap. Met zijn vrouw Betty runt hij de bibliotheek bij het vroegere A.G. Wildervanckhuis in Veendam. Ook de politiek laat hij niet los. Tot de laatste raadsverkiezingen voor zijn dood is hij lijstduwer op kandidatenlijsten van zijn partij.

Eremedaille van Veendam

Zijn inzet wordt in 2009 beloond met de eremedaille van de gemeente Veendam. In 2011 wordt hij benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Ook krijgt hij de Willem Drees-penning van de PvdA.

,,Joop vond dat iedereen gelijkwaardig was en een behoorlijke beloning en een waardige positie in de maatschappij verdiende. Hij kwam op voor de onderklasse. Voor veel Veendammers maakte hij het verschil’’, zegt oud-PvdA-gedeputeerde Pim de Bruijne over Olman.

Een geboren Groninger is Olman niet. Hij komt op 7 oktober 1927 ter wereld in Rotterdam als zoon van een katholieke moeder en een joodse vader. De oorlogsjaren zijn bepalend. Hij maakt als 12-jarig jongetje mee hoe de havenstad in mei 1940 door de Duitsers wordt gebombardeerd. Zijn vader wordt door de Duitsers opgepakt en gevangengezet in het zogeheten Oranjehotel, de gevangenis in Scheveningen. Het verzet weet hem te bevrijden.

Joop Olman zelf ontkomt ook niet aan de bezetter. Op 10 november 1944 wordt hij bij de razzia van Rotterdam gevangen genomen en naar een werkkamp in Braunschweig getransporteerd. ,,Onder onmenselijke omstandigheden moet hij daar leven en werken’’, weet De Bruijne.

Eind april 1945 wordt Olman door de Amerikanen bevrijd. Zijn joodse oma en tantes die via Westerbork naar concentratiekampen zijn gedeporteerd, overleven de oorlog niet.

Naar Groningen

Na de bevrijding gaat Olman in militaire dienst. Hij wordt uitgezonden naar Soerabaja in voormalig Nederlands-Indië. Daar ontmoet hij zijn eerste vrouw. Ze keren terug naar Rotterdam en krijgen een dochter. Het huwelijk houdt geen stand.

Olman trouwt een paar jaar later met zijn grote liefde, Betty Gudema. Ze krijgen drie kinderen. Twee jongens, Rob en Benjamin (Bennie), en een meisje, Yvonne. Het gezin verhuist van Rotterdam naar de stad Groningen. Daar wordt Joop actief voor de PvdA. Voor die partij zit hij niet veel later in de Provinciale Staten.

Na de verhuizing in 1981 naar Veendam wordt hij voorzitter van het bestuur van de PvdA-afdeling Wildervank-Veendam. Van 1986 tot 1994 is hij gemeenteraadslid en van 1990 tot 1994 wethouder.

Tegenslag en verdriet blijven Joop en Betty niet bespaard, weet De Bruijne. ,,Hun jongste zoon Benjamin wordt in 1982 op 21-jarige leeftijd in Bangkok vermoord. Door een fatale ziekte moet Joop ook zijn tweede zoon Rob veel te vroeg missen. In 2012 overlijdt Betty en komt Joop er alleen voor te staan.’’

Als zoon van een joodse vader blijft hij betrokken bij het Joods monument in Veendam. Elk jaar op 4 mei neemt hij deel aan de stille tocht naar het Joods monument. Maar fysiek gaat hij achteruit. Hij heeft kanker met uitzaaiingen en is niet meer behandelbaar. Na een maagbloeding wordt hij opgenomen in het ziekenhuis en kort daarna in een verpleegtehuis.

,,Joop had vernomen dat er op 10 november van dit jaar een monument wordt opgericht voor de razzia van Rotterdam. Hij wilde daar heel graag bij zijn’’, zegt De Bruijne.

Razzia-monument

,,Na zich bekend te hebben gemaakt bij de Stichting Razzia-monument bleek hij een van de tien nog bekende overlevenden van de razzia te zijn. De stichting wilde zijn ervaringen graag documenteren. Er werd een afspraak gemaakt: op 2 maart zou een delegatie uit Rotterdam hem komen interviewen.’’

Hij mocht het niet meer beleven: Joop Olman stierf, 95 jaar oud, in de nacht van woensdag 1 op donderdag 2 maart.