Nee.

Dat is het antwoord dat Ter Apel niet meer kan horen. Maar ook na de tentenkampen, na de honderden buitenslapers, na jaren van overlast, na de komst van Artsen zonder Grenzen, na winkeldiefstallen, inbraken en vernielingen, na de ene roep om hulp na de andere, blijft dat het antwoord van de rest van het land.

Geen gemeente wil een aanmeldcentrum of kansarme asielzoekers opvangen

Nee. Geen enkele andere gemeente wil een aanmeldcentrum openen. Ter Apel blijft de enige plek waar iedereen naartoe moet die in Nederland asiel aanvraagt. Zijn er te weinig bedden in het land? De medewerkers van asielcentrum in Ter Apel moeten het maar oplossen. En anders liggen mensen in het gras.

Nee. Geen enkele andere gemeente wil plek bieden aan een strenge opvang voor asielzoekers die weinig kans hebben op asiel. Sobere opvang met beperkte bewegingsvrijheid tijdens een versnelde procedure zou de overlast kunnen tegengaan van de hardnekkige groep die asielopvang misbruikt voor crimineel gedrag. Niemand durft het aan. Totdat de spanning in het dorp zover is opgelopen dat Ter Apel deze week zei: dan doen we het zelf wel.

Steeds komt de het op dezelfde schouders neer

Nee. Hoewel het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, de burgemeester van Westerwolde en de voorzitter van de veiligheidsregio Groningen al sinds de zomer van 2021 waarschuwen dat er te weinig asielzoekerscentra in Nederland zijn, blijven sommige gemeenten weigeren om mee te werken aan permante opvanglocaties. Zo komt het steeds weer op dezelfde schouders neer, vaak gemeenten in het Noorden. De provincie Groningen is nog steeds de enige die, vooruitlopend op de spreidingswet, afspraken met de staatssecretaris heeft gemaakt voor voldoende opvangplekken.

Nee. Hoeveel statushouders er ook die hoognodige bedden bezet houden in de asielzoekerscentra, de Nederlandse gemeenten zorgden niet dat deze rechtmatige vluchtelingen met een verblijfsvergunning massaal konden uitstromen. Natuurlijk is dat moeilijk met de huidige woningcrisis, en gun je eigen inwoners een huis. Maar ook van het plan om statushouders dan maar eerst in hotels te laten wonen kwam weinig terecht, omdat gemeenten ook daartegen ‘nee’ zeiden.

Asielbeleid in staat van totale verlamming

Ja, okee, op veel plaatsen in het land zijn crisisnoodopvanglocaties geopend. Duizenden asielzoekers verblijven in leegstaande kantoorgebouwen, evenementenhallen, op schepen. Alleen verbindt een groot aantal gemeenten daaraan wél voorwaarden. Ze willen geen alleenstaande mannen, ze willen geen kansarme asielzoekers, ze willen alleen gezinnen. Dat maakt de toch al zo complexe puzzel om de schaarse bedden te verdelen schier onmogelijk. En belanden kwetsbare kinderen bovendien op de slechtste locaties.

Het ‘nee’ is zo hardnekkig dat de staatssecretaris geen andere mogelijkheid ziet dan een spreidingswet die gemeenten dwingt tot opvang. Zolang die er niet is, verkeert het asielbeleid in een staat van totale verlamming. De wet vordert tergend langzaam in een hopeloos verdeeld Den Haag. Hij is er misschien op 1 januari 2024. Misschien ook niet.

Dit is het moment om de nek uit te steken

Zo lang kan Ter Apel niet meer wachten. In het dorp is de spanning om te snijden, medewerkers van het asielcentrum raken zwaar overbelast, getraumatiseerde vluchtelingen worden opgevangen in chaos.

Wachten op de spreidingswet duurt te lang. Politici, burgemeesters, burgers: hoe ingewikkeld het ook is, hoe terecht sommige van jullie zorgen ook zijn, hoe verschillend jullie ook denken over de instroom, dit is het moment om de nek uit te steken en samen deze crisis te lijf te gaan.

Laat Ter Apel niet alleen.