Nattere weide en kort gras tegen muizenplaag

Boeren hebben hun land te aantrekkelijk gemaakt voor de veldmuis. Een pakket aan maatregelen in het veld moet nieuwe muizenplagen voorkomen.

Early warning system

Naast de fysieke ingrepen – hoger waterpeil, gras kort houden, roofvogels lokken – wordt gewerkt aan een waarschuwingssysteem. Dit early warning system moet ervoor zorgen dat boeren niet opnieuw door een plaag worden overvallen, maar actie kunnen ondernemen zodat een aanstaande muizenpiek in een vroeg stadium de kop wordt ingedrukt.

Met deze aanbevelingen komt ecologisch adviesbureau Altenburg & Wymenga dat in opdracht van de provincie Friesland met hulp van de Wageningen Universiteit en Alterra een jaar lang onderzoek deed naar de oorzaken en lessen van de muizenplaag die in 2014-2015 rond de duizend Friese boeren trof. De schade door vraat en gegraaf wordt door landbouworganisatie LTO Noord geschat op ruim 73 miljoen euro.

Het early warning system moet nieuwe schade voorkomen in gebieden die zeer kwetsbaar zijn voor een veldmuizenplaag. Het gaat met name om open veen- en kleiland met een lage grondwaterstand. Minstens drie keer per jaar wordt gemeten hoeveel muizen aanwezig zijn. Deze info gaat naar een nog op te richten meldpunt. Een belangrijke rol is daarnaast weggelegd voor vogelaars, want de eerste indicatie voor een nieuwe piek in de muizencyclus zijn groeiende aantallen roofvogels. Als er sprake is van code rood (verhoogde kans op muizenuitbraak) dan moeten boeren snel extra maatregelen nemen.

‘Perfect weer om muizenpiek te doven'

Boeren in het Groningse Westerkwartier en delen van Friesland hebben hun land té aantrekkelijk gemaakt voor de veldmuis, concludeert Altenburg & Wymenga. Het knaagdier – van oorsprong een steppebewoner – gedijt bij droge grond en een open en eenvormig gras- en akkerlandschap. Deze omstandigheden, gecombineerd met een droge zomer en herfst en een piek in de muizencyclus (dit komt eens per drie of vier jaar voor) zorgden in 2014 voor extreme aantallen veldmuizen. ,,De rode loper lag uit voor de muis”, zegt onderzoeksleider Eddy Wymenga. ,,Het is eigenlijk een wonder dat het nog niet eerder zo mis is gegaan.”

Het weer speelt een cruciale rol. ,,Wat we nu hebben is perfect om een muizenpiek te doven”, zegt Wymenga. ,,Een periode waarin vorst en dooi elkaar afwisselen.”

Maar het weer speelt de boeren niet altijd in de kaart. Daarom moeten boeren actie ondernemen om hun landerijen minder aantrekkelijk te maken voor de veldmuis. De onderzoekers adviseren boeren meer vee het land in te sturen, te zorgen voor nestgelegenheid voor muizen-eters als kerkuil en torenvalk en het gras zo kort mogelijk te houden, zodat de knagers weinig beschutting genieten.