Perikelen rond eeuwenoud hofje: 'Lefier dat het Pepergasthuis verpatst, is minachting voor de stad Groningen'

Stuitend. Louwris Kroon (76) uit Eelde kan niets anders zeggen over de verkoop van het Pepergasthuis in Groningen door woningcorporatie Lefier. ,,Zogenaamd omdat het te duur is in onderhoud, maar Lefier heeft al lang winst gemaakt op het hofje.’’

Miljoenenproject

Kroon was van 1986 tot 2002 directeur van de Stichting Volkshuisvesting in Groningen. Hij zorgde ervoor dat Volkshuisvesting het Pepergasthuis in 1991 in beheer kreeg. Niet in eigendom. Dat Lefier het eeuwenoude hofje met 29 woningen en een kerkje nu voor miljoenen aan een commerciële partij verkoopt, kan hij niet geloven.

Even terug in de tijd.

Louwris Kroon werd op zijn 43ste directeur van Volkshuisvesting. ,,Ik bén volkshuisvester’’, zegt hij. ,,Ik ben opgegroeid in Bergen, Noord-Holland. Ik dacht dat iedereen woonde zoals wij, tot ik na mijn studie aan het werk ging in Utrecht en wijken ontdekte waar mensen in woninkjes van 4,20 meter breed woonden. In krotten.’’

Idealisme

Gedurende zijn carrière leerde hij de betekenis van huisvesting kennen. ,,Ik zag hoe huisvesting kan bijdragen aan de verheffing van de werkende klasse. Door goeie verwarming, een keuken, sanitair, kinderslaapkamers. De Oosterparkwijk, De Hoogte en de Indische buurt zijn kwaliteitswijken, ontstaan uit idealisme. Dat heeft zich na de oorlog voortgezet bij woningcorporaties. Mensen aan de onderkant van de samenleving moet je kansen bieden. Daarbij is deugdelijke huisvesting noodzakelijk.’’

Als directeur van Volkshuisvesting maakte hij zich niet alleen hard voor betaalbare, mooie huurwoningen - hij werkte mee aan de oprichting van Blijf van m’n lijf-huizen, daklozenopvang, een hospice. ,,Alle mensen moeten gelijke kansen hebben’’, verklaart hij zijn werklust.

En toen, vorig jaar, dat bericht in de krant: Pepergasthuis in de verkoop. ’Zijn’ Pepergasthuis.

Hij leerde het kennen in 1988. Het was een bejaardenhuis, met nog zes bewoners, een directrice én een voogdij die het van oudsher in bezit had. Het hofje lag er verwaarloosd bij. De gemeente riep de hulp in van Kroon. ,,Er lag een restauratieplan van 5,5 miljoen gulden, waarvan 4 miljoen werd betaald met subsidies. De voogdij moest de resterende 1,5 miljoen betalen, maar die had geen geld. Misschien kon Volkshuisvesting wat betekenen.’’

Voogdij fungeerde als waakhond

Kroon heeft rond gelopen in het hofje, verdiepte zich in de historie ervan en bedacht met zijn boekhouder een plan. Dat ging volgens hem bepaald niet eenvoudig - de voogdij wantrouwde zijn goeie bedoelingen en lag aanvankelijk dwars.

Kort en goed kwam het plan van Kroon erop neer dat Volkshuisvesting de economisch eigenaar werd van het hofje. De voogdij bleef juridisch eigenaar. Voor veertig jaar. Volkshuisvesting investeerde de resterende 1,5 miljoen in de restauratie en verrekende dat bedrag met een kostendekkende huur over de afgesproken veertig jaar. Het hofje bleef geen bejaardenhuis, maar de 29 woningen en de kerk werden voortaan verhuurd.

Zo gezegd zo gedaan, na de renovatie bloeide het hofje op en waren alle huisjes bewoond.

Toen Kroon las dat Lefier het hofje in de verkoop gooide, is hij eens gaan neuzen. Hij ontdekte dat de Stichting Restauratie Monumenten Groningen, een dochterstichting van Lefier, het hofje in 2009 kocht. En dat de voogdij - die altijd als waakhond van het hofje fungeerde - toen in handen kwam van een Lefier-bestuurder. Hij ontdekte dat de Stichting Restauratie Monumenten in 2016 werd opgeheven waarna Lefier automatisch eigenaar werd.

,,Zo is het volle eigendom van het hofje bij Lefier gekomen. Daarom kunnen ze het verkopen.’’

Lefier verstaat z’n vak niet

Hij vindt het een gotspe dat Lefier het Pepergasthuis verpatst. ,,Lefier is meer dan een woningverhuurder. Die heeft er, als het goed is, belang bij hoe het gaat met de stad. Lefier heeft hier 10.000 woningen en is maatschappelijk medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van die stad.’’

Hij vindt het verachtelijk dat Lefier beweert het hofje te verkopen omdat het een verliesgevend project is. ,,Lefier heeft winst gemaakt op het hofje. De rentes zijn lager geworden, de huren hoger. In onze berekeningen van destijds hebben we onderhoud meegeteld. Ze zeggen dat het verliesgevend is omdat ze het taxeren op de huidige prijs. Dat is onzin, want de huidige prijs hebben ze er nooit voor betaald. Lefier heeft de zaak bedonderd, want de voogdij zou 40 jaar eigenaar blijven. Lefier verstaat z’n vak niet. Die hoort met creatieve oplossingen te komen en samen op te trekken met de gemeente om dit icoon van de binnenstad te behouden.’’

Reactie Lefier

Woningcorporatie Lefier in een reactie op Louwris Kroon: ,,Er is veel veranderd in de corporatiesector sinds de heer Kroon hierin werkte. Bovendien is zijn weergave van ‘feiten’ onjuist. De motivatie van de verkoop van het Pepergasthuis staat uitgebreid op onze website.’’

Lefier besloot het Pepergasthuis (anno 1405) vorig jaar te verkopen. De koop was aan het einde van de zomer van 2018 zo goed als rond, ware het niet dat de gemeente Groningen de gang van zaken dwarsboomt. De Autoriteit Woningcorporaties moet de verkoop van het rijksmonument goedkeuren. Tegen die goedkeuring heeft de gemeente bezwaar gemaakt. In juni blijkt of het bezwaar gegrond wordt verklaard.