Roy (51) uit Scheemda vliegt rijken de hele wereld over. Een spoedopdracht als deze had hij niet eerder gehad: zo snel mogelijk naar aardbevingsgebied Turkije

Roy ten Broeke (51) is een Groningse piloot die al vele jaren vermogende mensen over de hele wereld vliegt. Hij doet dat voor het bedrijf Las Vegas Sands. De geboren Scheemder vindt dat leuker dan werken voor een vliegmaatschappij die lijndiensten uitvoert.

Ten Broeke verblijft na een vlucht in een hotel in Zagreb als hij een e-mail en daarna een heel bijzonder telefoontje krijgt. De Amerikaans/Joodse familie waarvoor hij regelmatig vliegt, heeft een spoedopdracht.

Evacueren naar Tel Aviv

Of hij zijn vliegtuig, type Gulfstream 550, zo snel mogelijk wil klaarzetten voor een speciale vlucht naar Turkije. Daar moet hij zo snel mogelijk in twee etappes 25 Israëlische reddingswerkers evacueren in het aardbevingsgebied bij de Turks-Syrische grens. Het gaat om een delegatie die in de getroffen stad Gaziantep werkt.

Er is sprake van een noodtoestand, zo luidt de mededeling. Over de ‘veiligheidsdreiging’ aan het adres van de Israëlische reddingswerkers worden geen specifieke mededelingen gedaan. De zaak is ernstig genoeg voor een onmiddellijke evacuatie. Ten Broeke moet het doen met de opmerking dat een ‘extreme groep’ het op de reddingswerkers gemunt heeft. Voor de Israëliërs is het beter Turkije zo snel mogelijk te verlaten.

‘Ik moest gewoon gaan’

Om in Turkije te mogen vliegen en landen is echter toestemming nodig van de autoriteiten. Die heeft Ten Broeke nog niet. Hij krijgt te horen dat hij gewoon die kant op moet gaan. Hij wordt verwacht op vliegveld Kahramanmaras. ,,Ons werd verteld dat daar geen verkeersleiding was.’’

Ten Broeke, die nooit een dergelijke opdracht heeft uitgevoerd, moet even slikken. Hij weet niet wat hij kan verwachten. Zijn copiloot en een monteur zijn op de hoogte. Ze gaan mee en zijn net zo gespannen. Het is 2,5 uur vliegen naar Kahramanmaras.

Het beste ervan hopen

Ten Broeke wil zo weinig mogelijk oponthoud. Zijn tank gooit hij helemaal vol met kerosine. Op die manier kan hij alle vluchten naar Turkije en Tel Aviv non-stop maken. Hij heeft geen tijd om alle procedures, formaliteiten en het bijbehorende papierwerk af te handelen. Ten Broeke gaat ervan uit dat ‘anderen’ dit hebben geregeld en hij door het Turkse luchtruim mag vliegen. ,,Normaal gesproken vertrek je nooit zonder landingsrechten.’’ Hij hoopt er het beste van.

‘Parkeren in een hoekje’

De Turkse autoriteiten signaleren het vliegtuig al snel. Het contact met de landelijke verkeersleiders verloopt goed. Zij geven Ten Broeke toestemming zijn vlucht te vervolgen. Als hij de daling inzet, blijkt dat er op het vliegveld toch lokale verkeersleiding is. ,,Wie zijn jullie? Wat kom je hier doen? We weten van niets. Waar komen jullie vandaan?’’

Na enige uitleg mag Ten Broeke zijn kist aan de grond zetten. Rond de landingsbaan is het behoorlijk druk. Er staan nogal wat helikopters op een grasveld, dat de grootte heeft van een voetbalveld. ,,Gelukkig waren we met een klein vliegtuig en konden we parkeren in een hoekje.’’ Na aankomst staat er ineens een jonge man voor zijn neus. ,,Hij wist dat we kwamen, omdat hij een sms’je had gekregen.’’

Bijna vleugel aangereden

Ten Broeke ziet geen douane, geen politie en geen autoriteiten. ,,Er waren alleen maar vrijwilligers aan het werk.’’ Na ongeveer 20 minuten rijdt een toeristenbus het vliegveld op. ,,Daarin zaten de reddingswerkers. Ze waren bepakt en bezakt. De bus reed bijna tegen onze vleugel aan. Na een ‘sorry’ kreeg ik te horen dat de chauffeur nog nooit een bus had gereden.’’

Na aankomst direct terug

Zijn passagiers zijn blij dat ze weg kunnen. ,,Ik kon zien dat ze zich gered voelden’’, zegt Ten Broeke. Hij zet direct koers naar Israël. Als de eerste groep van vijftien reddingswerkers veilig het vliegtuig verlaat, gaat hij snel terug om de vijftien overgebleven collega’s op te halen. Ook die missie loopt gesmeerd.

De Israëlische media maken melding van de plotselinge evacuatie. Volgens de krant Israël Today is het besluit om de reddingswerkers naar huis te halen, genomen door Israël Defense Forces. Dat is de organisatie die na de aardbevingen slachtoffers in Turkije te hulp schoot.

In het zonnetje gezet

In de krant wordt uitgelegd waarom de reddingswerkers van de organisatie United Hatzalah met deze privéjet zijn opgehaald. De dreiging was acuut en er waren geen andere vluchten beschikbaar. Volgens een bestuurslid van het United Hatzalah-team was met de ‘veiligheidsdreiging’ rekening gehouden.

Het bestuurslid verklaart dat de veiligheid van het personeel vooropstond. De Amerikaans-Joodse familie wordt bedankt voor het beschikbaar stellen van het vliegtuig. Ten Broeke wordt geëerd als een held. ,,In Tel Aviv zijn we een beetje in het zonnetje gezet. We werden bedankt en omhelst en kregen een soort medaille uitgereikt.’’ Nu mag hij in zijn woonplaats Las Vegas even op adem komen.

‘Zij zijn de helden’

Van de reddingswerkers ontving Ten Broeke een whatsappje. ,,Ze bedankten ons. Dat was niet nodig. Zij zijn de helden, die na de zware aardbevingen levende mensen onder het puin weghaalden. Wij hebben geen gevaarlijke dingen gedaan. Voor ons was het een ongewone situatie met dingen die ik zo weer zou doen als dat nodig is.’’