Ze merkte het aan de kruiswoordpuzzels. Door de zwarte vlekjes in haar gezichtsveld zag ze soms de witte vlakken voor de antwoorden ineens niet meer. ,,Als ik mijn hoofd iets draaide, dan kwamen de witte blokjes plotseling weer tevoorschijn”, zegt Greetje Roelfsema (76) uit Nieuwe Pekela. ,,Dan weet je dat er iets niet helemaal normaal is met je ogen.”

Dat het staar was, dat was voor mevrouw Roelfsema geen verrassing. Als diabetespatiënt loopt ze daarop een verhoogd risico. Daarom worden haar ogen jaarlijks gecontroleerd in het oogcentrum van ziekenhuislocatie Refaja in Stadskanaal, waar zorggroep Treant de oogheelkunde heeft geconcentreerd.

Dokter Worst

Dit specialisme is in het Refaja diepgeworteld. Niet in de laatste plaats dankzij oogarts Jan Worst (1928-2015), de uitvinder van verschillende lenzen die bij staaroperaties gebruikt konden worden. ,,Vanuit de hele wereld kwamen patiënten naar Stadskanaal om door Worst geopereerd te worden”, zegt Margot Dellaert, een van de huidige oogartsen van Treant.

Nog altijd spreekt Refaja op het gebied van oogheelkunde landelijk een woordje mee en zit het bovenop nieuwe ontwikkelingen. Zo is het een van de weinige ziekenhuizen in het Noorden waar het al mogelijk is om staar aan beide ogen op dezelfde dag te laten opereren. Van oudsher zaten er meerdere weken tussen de eerste en de tweede operatie, onder andere om te voorkomen dat er infecties optreden aan beide ogen tegelijk.

Steeds meer staar

Oogarts Dellaert pakt de cijfers erbij. In 2020 hielp haar oogcentrum zeven patiënten van staar aan beide ogen af op dezelfde dag en in 2021 waren dat er negen. Vorig jaar groeide dat aantal naar 158 op een totaal van 2253 staaroperaties. ,,Dit jaar zullen we er ongetwijfeld veel meer op deze manier doen”, zegt Dellaert. ,,Door de vergrijzing komen er elk jaar meer staarpatiënten bij.”

Mevrouw Roelfsema had geen idee dat het mogelijk was, een dubbele staaroperatie op dezelfde dag. ,,Daar zag ik meteen de voordelen van in”, zegt Roelfsema. ,,Ik hou wel van proberen. Familieleden zeiden: ‘zou je dat wel doen, straks gaat het met beide ogen mis’. Maar daar geloof ik niet in. Ik had direct alle vertrouwen in het team dat mij zou gaan opereren.”

Bij een staaroperatie wordt de troebele lens vervangen door een kunstlens. De ingreep duurt ongeveer 15 minuten. Bij de dubbele variant komt daar logischerwijs een kwartier bij. ,,We zien het echt als twee verschillende operaties, die we direct achter elkaar doen”, zegt Dellaert. ,,Daarbij houden we ons aan de strenge regels die opgesteld zijn.” Voor het linker- en het rechteroog worden instrumenten gebruikt die uit verschillende kasten komen en die een ander sterilisatieproces hebben doorlopen, om de kans op infecties in beide ogen tegelijk te verkleinen.

Veel efficiënter

Voor de patiënt geldt dat het een stuk efficiënter is: een controle minder, een kortere periode van druppelen en de bril kan sneller worden aangepast. Na een staaroperatie moet er vier weken gedruppeld worden en dat kan dan direct in beide ogen tegelijk. Dellaert: ,,Dus ook voor mantelzorgers en thuiszorg scheelt dit heel veel tijd.” Ook aan de kant van de zorg zijn er veel voordelen. ,,Voor ons als ziekenhuis is dit enorm efficiënt, omdat er een afspraak minder nodig is”, zegt Dellaert. ,,Dat is fijn, want we zitten met een tekort aan oogartsen, terwijl het aantal patiënten alleen maar toeneemt.”

Jaarlijks kan het de overheid 27 miljoen aan zorgkosten besparen, als de dubbele staaroperatie overal wordt ingevoerd, zo becijferden onderzoekers van het Maastricht UMC. Ook is de dubbele ingreep volgens het onderzoek even veilig als de ‘klassieke’ manier.

Mevrouw Roelfsema is zeer tevreden. En echt niet alleen omdat ze nu weer als vanouds kan kruiswoordpuzzelen. ,,Ik kan ook ineens weer in de verte kijken. Dat is prachtig.”