Acute tekorten deden zich de afgelopen jaren nog niet voor, maar de grens kwam al wel een paar keer vervaarlijk dichtbij. Aan de ene kant vragen steeds meer bedrijven en huishoudens steeds meer water, aan de andere kant staat de aanvoer van vers water onder druk door toenemende droogte in voorjaar en zomer.

‘Nu al vooraf kijken hoe we nieuwe wijken kunnen aansluiten’

Dat stelt het WBG naar eigen zeggen voor een ‘forse uitdaging’, zeker gezien de ambitieuze woningbouwplannen in de provincie en vooral de stad, waar de komende jaren 20.000 nieuwe huizen verrijzen. ,,Waar het voorheen vanzelfsprekend was dat die op het waternet werden aangesloten, zitten we nu met gemeenten al voor de bouw rond de tafel om te kijken hoe we dat kunnen oplossen’’, zegt WBG-manager Markt & Innovatie André van Toly.

Om vraag en aanbod de komende tien tot vijftien jaar in balans te houden, zijn volgens het waterbedrijf nu al scherpe maatregelen nodig voor onder meer de industrie. Aanvragen voor nieuwe vestigingen en bedrijfsuitbreidingen worden alleen nog gehonoreerd als er per se drinkwater nodig is voor het productieproces.

Tot dusver wees WBG al vijf aanvragen af voor grote nieuwe aansluitingen en nog eens drie voor bedrijfsuitbreidingen. Dan gaat het bijvoorbeeld over datacenters, maar onder meer ook over de bewatering van het groen rond de nieuwe zuidelijke ringweg in Groningen en de fontein die op de Grote Markt is gepland.

Goed voorbeeld: spoelwater hergebruikt

Het waterbedrijf is in gesprek met de aanvragers over alternatieven. Zelf geeft het daarin het goede voorbeeld, onder meer door drinkwater dat nu nog wordt gebruikt voor het spoelen van de waterfilters in zijn winningslocatie bij Nietap, voortaan schoon te maken en te hergebruiken. Dat spaart jaarlijks ruim een half miljoen kuub drinkwater uit.

Niet alleen bij nieuwe maar ook met bestaande zakelijke klanten kijkt WBG of het gebruik van drinkwater voor het productieproces omlaag kan, bijvoorbeeld door afvalwater te hergebruiken of over te stappen op minder zwaar gezuiverd ‘industriewater’ van dochterbedrijf North Water. Ook overlegt het met bedrijven of bijvoorbeeld grote onderhoudsbeurten die veel water vragen, kunnen worden uitgesteld in tijden van dreigende waterschaarste.

Industrie krijgt straks rioolwater

Bij de industrie is nog veel winst te behalen, zegt Mario Post, omgevingsmanager bij het waterbedrijf. North Water kan de industrie nu al 10 miljoen kuub industriewater leveren vanuit zijn fabriek in Garmerwolde. Inmiddels zijn plannen in de maak voor een verdubbeling van de capaciteit. Daarvoor zou al op korte termijn alle rioolwater uit Groningen-stad in de fabriek worden gezuiverd.

Daarmee verwacht het waterbedrijf tot zeker 2040 de vraag naar water vanuit de industrie bij te kunnen benen. Dat wordt anders als Groningen zijn plannen van de grond krijgt om op grote schaal groene waterstof te produceren uit zonne- en windenergie. Dat vergt nog eens vele tientallen miljoenen kuub water extra. North Water onderzoekt of op de lange termijn in die watervraag voorzien kan worden door ontzilting van zeewater in Delfzijl of de Eemshaven.

Ondertussen investeert het waterbedrijf fors in een verhoging van de eigen drinkwaterproductie. Bij twee van de vijf winningsproducties liggen uitbreidingsplannen klaar. WBG hoopt de productie in De Groeve al eind dit jaar op te voeren van 10 naar 12 miljoen kuub per jaar. In 2026 moet ook de winning bij Sellingen omhoog, van 2 naar 3,5 miljoen kuub.

Nieuwe bronnen

Alleen al die laatste uitbreiding vergt een investering van 70 miljoen euro, ook voor de renovatie van de bestaande winningsinstallatie en nieuwe transportleidingen. Voor de langere termijn kijkt het bedrijf samen met het provinciebestuur of er nieuwe bronnen kunnen worden aangeboord. Daarvoor zijn vier locaties in beeld: Leek/Roden, Veendam, Bellingwolde en de grensstreek tussen Bourtange en Veelerveen.

Maar de allergrootste bijdrage in de strijd tegen dreigende drinkwatertekorten moet komen van de Groningers zelf. Met een jaarverbruik van in totaal 23,4 miljoen kuub nemen huishoudens ruim de helft van de totale drinkwaterconsumptie in de provincie voor hun rekening, veel meer dan de industrie (24 procent) en het midden- en kleinbedrijf (20 procent).

Huishoudens: kleine stappen, grote winst

Het huishoudelijk drinkwatergebruik kan volgens het waterbedrijf nog aanzienlijk omlaag. Niet alleen door ‘s zomers de tuin of gazon minder te sproeien of geen zwembad meer te vullen. Juist in het dagelijks leven leveren kleine stappen direct enorme winst op. Alleen al 1 minuut korter douchen bespaart tot 7 liter drinkwater per keer. De kraan dicht tussen het tandenpoetsen door, scheelt 3 liter.

Met onder meer voorlichtingscampagnes en besparingstips wil WBG het gemiddeld drinkwaterverbruik in Groningen de komende jaren terugdringen met 5 liter per dag per inwoner. Dat komt neer op een totale besparing van 1 miljoen kuub op jaarbasis. Ter vergelijking: dat is dus bijna net zoveel als de 1,5 miljoen die er aan de andere kant bijkomt door de productieverhoging in Sellingen.