Waarom kunnen ziekenhuizen in Groningen, Drenthe en Friesland het nu niet meer aan? In eerste golf waren er immers meer covid-patiënten

Kanker- en hartoperaties, geplande transplantaties en andere ingrepen die eigenlijk binnen zes weken moeten, zijn in ieder geval tijdens de meivakantie uitgesteld in het UMCG. En ook de andere ziekenhuizen in Groningen, Drenthe en Friesland hebben operatiekamers gesloten en blazen allerlei ingrepen af. Alles omdat ze de intensive cares niet meer goed kunnen bemensen door de maandenlang voortdurende coronadrukte.

De kille cijfers zijn alleen lager dan tijdens de eerste golf ruim een jaar geleden. Toen lagen er op het hoogtepunt meer dan driehonderd coronapatiënten in de negen noordelijke ziekenhuizen, van wie 97 patiënten op de ic’s. Maandagochtend lagen er volgens het Acute Zorg Netwerk Noord-Nederland ‘maar’ 186 covidpatiënten in diezelfde ziekenhuizen van wie 67 op de ic’s.

Wachtkamers en autowegen waren leeg

Het grote verschil is dat het nu al meer dan een jaar duurt. Sinds afgelopen herfst liggen de corona-afdelingen en ic’s eigenlijk continu bijna vol. Er was al een tekort aan ic-verpleegkundigen en dat is sindsdien eigenlijk alleen maar erger geworden. Een deel van hen is opgebrand of ziek geworden, er zijn er maar weinig nieuw bij gekomen. Verpleegkundigen van andere afdelingen en instellingen worden ingezet als ‘buddy’s’ maar het werken op de ic is een vak apart, dat leer je niet in een maand of wat.

Een ander verschil is dat tijdens de eerste golf vrijwel alle andere zorg stil lag. De ziekenhuizen zelf sloten deels de deuren, maar de hele samenleving lag eigenlijk plat. Huisartsen, poliklinieken hadden ook niet of nauwelijks patiënten in hun wachtkamers, bijna iedereen bleef uit voorzorg thuis. Er waren geen ongelukken meer want niemand kwam op de weg en veel patiënten met langer durende ziektes besloten maar eventjes te wachten.

Jaar wachten met kanker

Dat is nu totaal anders. Een jaar wachten op een knie-operatie is tot daar aan toe, maar zo lang wachten met kanker, hartklachten of andere levensbedreigende ziektes is niet verantwoord. En de autowegen en kantoren zijn ook alweer behoorlijk vol. Dat betekent allemaal drukte op de spoedhulpen en andere ziekenhuisafdelingen. En deel van die patiënten komt ook op de ic terecht.

,,Afgelopen donderdag en vrijdag waren de slechtste dagen van het hele jaar’’, zegt woordvoerder Lex Kloosterman van het UMCG. ,,Zeker niet alleen vanwege corona maar juist omdat er een aantal andere dingen gebeurden. We hebben een aantal acute patienten kunnen doorsturen naar andere ziekenhuizen maar het was op het randje. Doordat onze capaciteit al zo lang zo zwaar belast is, kunnen we heel weinig meer aan.’’

Eén ic-bed vrij voor acute opname

De ziekenhuizen in Assen en Emmen hebben beide een aantal ic-bedden gesloten omdat er geen personeel meer voor is. Assen probeerde het nog bij defensie en het Rode Kruis maar kreeg niemand. Er moet eigenlijk altijd één ic-bed per ziekenhuis over blijven voor een onverwachte acute opname maar dat lukt nu soms niet. Meer coronapatiënten opnemen is dus niet meer verantwoord. Het Martini Ziekenhuis en UMCG hebben uit voorzorg operatiekamers gesloten om te voorkomen dat er patiënten na een operatie op de ic belanden.

Zo zijn in beide ziekenhuizen dagelijks drie tot vijf operaties afgezegd. Nu ook operaties die binnen zes weken hadden gemoeten omdat er anders gezondheidsschade optreedt. Wekelijks deed het UMCG twee transplantaties, doorgaans ingewikkelde en tijdrovende ingrepen. ,,Die kunnen waarschijnlijk niet doorgaan deze week’’, verwacht Kloosterman. Dat kan dus ook betekenen dat iemand die al jaren op een nieuw orgaan wacht toch teleurgesteld wordt. Ook al zou er nu net een orgaan beschikbaar kunnen zijn. ,,Alleen hoogurgente transplantaties kunnen misschien doorgaan maar het is echt heel spannend allemaal’’, zegt Kloosterman.