Mondkapje? Ja, maar dan wel duurzaam

Na flink gesteggel en een grote ommezwaai adviseert het kabinet nu dringend dat iedereen in Nederland een mondkapje gaat dragen in publieke binnenruimtes. Een goed idee, want een niet-medisch masker kan volgens experts bij goed gebruik het risico verkleinen dat iemand druppels uit mond en neus door de omgeving verspreidt. De niet-medische mondmaskers zijn daarmee een aanvulling op de al zo bekende hygiënemaatregelen. Maar wijdverbreid gebruik van wegwerpmaskers brengt op den duur helaas wel problemen met zich mee.

Immense afvalberg

Wat te denken van de gevolgen die het massaal gebruik van deze niet-medische wegwerpmaskers zal hebben voor de al immense afvalberg en daarmee ook voor het milieu? Ik heb ze al zien liggen in parken, vijvers en plantsoenen. Bovendien moest de Vereniging Afvalbedrijven de Nederlandse burger er in april al aan herinneren: gooi je gebruikte mondkapjes en andere beschermende materialen bij het restafval en niet op straat, in de natuur of in de wc. Rioolwaterzuiveraars hebben hun handen vol om doorgespoelde mondkapjes, disposable wipes en latex handschoenen uit het riool te halen.

Corona-afval

Ook milieuorganisaties sloegen alarm om het ‘corona-afval’ dat zij aantroffen in oceanen. De maskers worden namelijk veelal gemaakt van polypropyleen, een kunststof op basis van aardolie. En vaak zijn ze ook nog per stuk verpakt. Het materiaal breekt maar moeilijk af en bij dat proces komen er kleine plastic deeltjes en chemische stoffen vrij. Naast de al grootschalige plastic vervuiling en achtergebleven visnetten dreigt een nieuwe ramp voor het zeeleven. En volgens de BBC worden er maandelijks wereldwijd 192 miljard maskers gebruikt en weggegooid. En dan hebben we het nog niet eens over de CO2-uitstoot die gepaard gaat met de productie (vooral in China) en het verschepen naar westerse landen.

Alternatief

Een stijgende vraag naar wegwerpmaskers betekent dus ook een stijgende impact op het milieu. Maar gelukkig is er een alternatief: het duurzamere herbruikbare mondmasker. Het University College London berekende dat de impact van een katoenen mondkapje tien keer zo klein is als die van een wegwerpmasker. Tegen het virus zelf werken ze maar mondjesmaat, maar daarom zijn het ook nadrukkelijk niet-medische mondmaskers. Naai er dus zelf eentje in elkaar, steun een lokaal bedrijfje dat zonder winstoogmerk mondmaskers maakt van gerecyclede stoffen of koop een setje bij de honderden andere medeburgers die thuis achter hun naaimachine zijn gekropen.

Laten we het advies om een mondkapje te dragen – als aanvulling op alle andere maatregelen - ter harte nemen, maar tegelijkertijd kiezen voor een duurzamer, herbruikbaar alternatief. Het liefst dus van restanten stof en niet van de grote fast fashion merken. Laten we ons ook bij het gebruik van mondmaskers beseffen dat we minder afhankelijk moeten worden van wegwerpproducten en moeten streven naar minder afval. Dat komt de volksgezondheid en het milieu nu, maar zeker ook in de toekomst ten goede.

Bart Hekkema is masterstudent en fractiemedewerker voor de Partij voor de Dieren, gemeente Groningen. Hij schrijft dit stuk op persoonlijke titel.